OSMANLI DEVLETİ’NDE KADINLARIN MEKÂNSAL SINIRLILIKLARI: 1850 TARİHLİ TENBİHAT ÖRNEĞİ

Authors : Hacer YILMAZ, Ahmet AKSIN

Pages : 1267-1278

Doi:10.18069/firatsbed.1123309

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2022-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nde toplumsal ahlakın ve düzenin belirleyici unsuru olarak görülen kadınların, kamusal alandaki varlığı, mekânsal sınırları ve yasakları, Sultan Abdulmecit döneminde çıkarılan 16 maddelik Tenbihat örneği üzerinden değerlendirilmiştir. Osmanlı toplumunda kadınlara yönelik uygulanan yasak ve yaptırımlar, kadınların sosyal hayat ve toplumsal düzen içerisindeki yerini görmemiz açısından oldukça önemlidir. Bu bağlamda çıkarılan fermanlar, hazırlanan nizamnameler, ikaz ve uyarıları içeren tenbihatlar, kadınların hukuki haklarını gösteren önemli metinlerdir. Osmanlı toplumunda, kadınların özgürlüğü gibi sosyal hayatı ve toplum dinamiğini temelde etkileyen hakların, esas denetçisinin padişah, dolayısıyla örfi ve şer’î hukuk olduğunu görmekteyiz. Kadınların serbest bir şekilde dolaşması, toplumsal yozlaşma olarak algılanmış ve geleneksel aile yapısına tehdit olarak görülmüştür. Nitekim kadınların çarşı pazarlarda ve mesire alanlarında dolaşmaları, kayığa binmeleri, belirli bir saatten sonra sokağa çıkmaları devlet tarafından sıklıkla kontrol altına alınmaya ve çeşitli cezalar ile önlenmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda, Osmanlı kadınına yüklenen mahremiyet olgusunun, mekânsal sınırlılıklara yansımaları 1850 tarihli Tenbihat örneği üzerinden analiz edilmiştir.
Keywords : Osmanlı Devleti, Sosyal Hayat, Toplumsal Ahlak, Kadın, Yasak