DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDEKİ TÜRKÇE KÖKENLİ HAYVAN ADLARININ KAZAK TÜRKÇESİNDEKİ İZLERİ

Authors : Tuğba Gökbayır, Ercan Alkaya

Pages : 1227-1241

Doi:10.18069/firatsbed.1457235

View : 89 | Download : 181

Publication Date : 2024-09-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk yaşam biçiminde ve kültüründe hayvanların önemli bir yeri vardır. Dede Korkut hikâyelerinde de hayvan adlarının önemli bir yeri vardır. Örneğin, Türklerin hayatında atın yeri başka bir varlıkla karşılanamayacak kadar büyüktür. Bamsı Beyrek, zindandan çıkıncaya kadar onu bekleyen atı için At demezem sana, kardaş derem, kardaşumdan yeg diyerek atın Türklerin hayatındaki değerini belirtmektedir. Dede Korkut hikâyelerinde pek çok hayvan motifi kullanılmaktadır. Bu hayvan adlarının simgelediği unsurlar, bazen bir dost, bazen bir silah arkadaşı, bazen de gücü temsil eden bir motif olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yüzden, bu hikâyeler Türk dünyası için çok önemlidir. Eski Oğuz Türkçesinin önemli dil metinleri arasında yer alan bu hikâyeler, Türk dili, edebiyatı, kültürü ve felsefesini yansıtan önemli kaynaklar arasındadır. Eski Oğuz Türkçesinin özellikleri görülen bu destansı hikâyeler Kazak Türkçesiyle detaylı bir şekilde karşılaştırıldığında ortak yapıların varlığı göze çarpmaktadır. Bu çalışmada, Dede Korkut hikâyelerindeki Türkçe kökenli hayvan adları tespit edilip bunların tarihî Türk lehçelerindeki durumu açıklanacaktır. Tespit edilen hayvan adlarının durumu, Kazak Türkçesinin söz varlığına nasıl yansıdığı, hangi anlamda kullanıldığı belirtilecektir. Bu doğrultuda, Dede Korkut hikâyelerindeki hayvan adlarının Kazak Türkçesindeki durumu ele alınacaktır. Çalışmada ulaşılan bulgular, \"Sonuç\" bölümünde maddeler hâlinde belirtilerek söz konusu hayvan adlarının durumu gösterilmiştir.
Keywords : Dede Korkut, Kazak Türkçesi, hayvan adları