CHAPLIN’İN GÖZLERİNDEKİ ŞAŞKINLIK: POSTMODERN AKIL ELEŞTİRİSİ ÜZERİNE

Authors : Taşkıner KETENCİ

Pages : 59-75

View : 25 | Download : 18

Publication Date : 2007-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Chaplin’in Modern Zamanlar’ı modern, yani rasyonel bir dünyanın eleştirisidir. Film insanın, üretim araçları içerisinde kendisine yabancılaştığı, bir üretim aracına indirgendiği saptamasına dayanır. Chaplin’in 1920’lerde bu filmle dile getirdiği “rasyonel bir dünyanın hiç de umulan sonuçlar doğurmayabileceği” düşüncesi, postmodern eleştirinin de ana temalarından birisidir. Postmodern filozoflar tıpkı Chaplin gibi şaşkınlıkla dünyaya bakarlar ve tam da Chaplin’in bilmek istediği şeyi, 17. yüzyıldan itibaren akla dayanarak hedef alınan amaçla varılan olgusal durum arasındaki farkın nedenini anlamaya, açıklamaya ve değerlendirmeye çalışırlar. Postmodern bakış açısına göre günümüzde insanın akıl sahibi olması “yaşam koşullarının rasyonelleştirilmesi, sosyal yaşamın devlete tabi kılınması, iş yaşamının, ulaşımın, iletişimin teknik hale getirilmesi” anlamına gelir. Aklın gerçekliği bir bütün olarak belirlemesiyle artık dünya verimlilik, hesaplanabilirlik ve öngörülebilirlik ilkeleri ile biçimlendirilen bir mekan haline gelir. Postmodern çerçevede akıl, gerçekliğe ilişkin ─ama yalnızca gerçeklikteki negatif öğelere ilişkin─ bir açıklama aracı olarak kullanılmaktadır
Keywords : akıl, rasyonalite, modernism, postmodernism, Chaplin