MIMARI TASARIM IÇIN BIR KAVRAM KAYNAĞI: ROBERT VENTURI’NIN “MIMARLIKTA KARMAŞIKLIK VE ÇELIŞKI” KITABI

Authors : Nazmiye ÖZTÜRK

Pages : 309-324

View : 20 | Download : 21

Publication Date : 2014-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Çoğunlukla mimarlık tarihi kitabı olarak bilinen “Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki”, sadece bir tarih kitabı değil aynı zamanda mimari tasarım kitabıdır. Venturi, tasarıma yol açabilecek kavramları, tarihsel örnekler/ikonografi eşliğinde ele alır ve bu yolla, tasarım ve tarihi birbiriyle yoğurur. Bu yazı, bu kitabın ikonografisinin tasarım kavramları odağına hizmet ettiği düşüncesinin izini süren ve kitaptaki kavramları ortaya çıkarma amacı taşıyan bir araştırma yazısıdır. Bu çalışmada, Pensilvania Üniversitesi Mimarlık Arşivinden Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki’nin ilkyazımına ulaşılmış, kitabın 1963 ilkyazımı ve 1992 basımı arasında karşılaştırma yapılmıştır. Mimarlık tarihi kapsamında değerlendirilmeden önce kavram potansiyelinin açığa çıkarılması gerektiği düşüncesiyle bu çalışmada karmaşıklık ve çelişki kuramının yazım süreçleri araştırılmış ve karşılaştırılmıştır. Robert Venturi, “Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki’ adlı kitabında, hem modernizm eleştirisi hem de modernizm karşıtlığı üzerine kurulu bir çoğulculuk önerisi geliştirir. Venturi biçimsel ve iki boyut ağırlıklı bakış açısına rağmen, mimari bileşenlerin ilişkilenme tarzlarını, kavramlar eşliğinde açıklamıştır. Bileşenler arası farklı her tür ilişkinin kavram karşılığını tartışır. Nonstraightforward (Doğrudan olmayan), Superadjacency (Çoklu bitiştirme), Contradiction Adapted (Uyarlanmış çelişki), Contradiction Juxtaposed (Yanyana getirilmiş çelişki) gibi kavramlar, bu kitapla birlikte ortaya çıkan türev kavramlardır. Kavramlar, kitapta oldukça belirgin olmakla birlikte, Venturi’nin modernizm eleştirisini değil, çoğulculuk önerisini yapılandırmada kullandığı bir araç olarak öne çıkar. Venturi, modernizmle olan çatışmasını modernizmin ürettiği kavramlar düzeyinde değil, bu kavramları oluşturan zihinsel süreçlerle çatışma düzeyinde kurmaktadır. Bu sayede geleneksel olanla kurduğu ilişki, biçim tekrarından çok, ona dayalı kavram üretme haline gelmektedir.
Keywords : mimarlık, tasarım, mimarlıkta karmaşıklık ve çelişki, Robert Venturi, kavramlar