SOFİST DİYALOĞU: MANTIKSAL OLANAKLILIĞI BAĞLAMINDA ‘BAŞKA’ KAVRAMI

Authors : Neşe AKSOY

Pages : 409-428

View : 17 | Download : 13

Publication Date : 2020-05-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Platon’un Sofist diyaloğunda başka kavramı, mutlak varlık ve mutlak yokluk arasında 'hem var olan hem var olmayan' anlamına gelen ara bir kavram olarak ifade edilir. Bir şeyin ‘hem var olması hem de var olmaması’ bir tutarsızlığa ve çelişkiye işaret ettiğinden bu kavram, mantıksal olarak tutarsız ve çelişkili bir kavram olarak görülebilmektedir. Ancak bu makalede başka kavramının mantıksal açıdan olanaklı bir kavram olduğunu ifade etmeye çalışacağım. Buna yönelik olarak Sofist’te varlık ve yokluk kavramlarının birbirine mutlak anlamda karşıt kavramlar olarak ele alınmadığını ifade edeceğim. Bu bağlamda varlık ve yokluk kavramları arasındaki ilişkinin simetrik (ontolojik olarak eşit düzeyde) bir ilişki olmadığını, bu iki kavram arasında bir derecelendirme olduğunu ifade edeceğim. Nitekim varlık kavramının en üst cins olarak ‘mutlak olan’ı imlediğini, yokluk kavramının ise 'mutlak olmayan' anlamında mutlak varlığın altında iki tür olarak iki anlama karşılık gelebildiğini ifade edeceğim: a) hiçbir şekilde var olmayan, ve b) göreli, değişken, tikel ve görünüşte olan. Bu anlamda başka kavramının mantıksal olarak ‘ne mutlak anlamda var olan, ne de hiçbir şekilde var olmayan’ biçiminde yeniden kavramsallaştırılabileceğini ve bu durumda bu kavramın varlık ve mutlak yokluk arasındaki üçüncü bir olanak olarak ‘göreli, tikel, değişken ve görünüşte olan’a karşılık gelebildiğini ifade edeceğim.
Keywords : varlık, ne var olan ne var olmayan, mutlak olan, başka