MANTIK SANATININ ÖĞRETİMİNDE GRAMERİN YERİ VE ÖNEMİ -FÂRÂBİ ÖRNEĞİ-

Authors : Hülya ALTUNYA

Pages : 321-336

View : 20 | Download : 19

Publication Date : 2020-05-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Mantık ve gramer sanatları arasındaki bağ, düşünceyle dil arasındaki birbirini tamamlayan ilişkiye dayanır. Mantık sanatında doğru çıkarım yapmanın kuralları belirlenirken bu çıkarımların dilde doğru biçimde ifade edilmesi önemli bir sorundur. Mantığın ve aynı zamanda gramerin de kurucusu olan Aristoteles (ö.MÖ. 322) mantık kitaplarında dilbilgisi konularına az da olsa yer verir. İslâm düşüncesinde ise mantık sanatının inşa edicisi olarak Fârâbî (ö.950), ilk öğretici kabul ettiği Aristoteles’in bu konudaki görüşlerini daha da geliştirerek mantık ve gramer arasında güçlü bir bağ kurar. Hatta bu bağ mantık sanatını öğrenmeye başlamadan önce gramer sanatının bilinmesini gerektirir. Ancak gramer sanatı, terimleri mantıktaki kullanılışı bakımından açıklamalıdır. Böylece gramer sanatıyla, mantıktaki terimlerin anlam sınırları tayin edilerek dilin biçimsel olarak doğru kullanımı sağlanır. Bu makalede genel olarak mantık öğretiminde gramerin yeri ve önemi Fârâbî’nin Mantıkta Kullanılan Lafızlar adlı eserindeki görüşleri çerçevesinde ele alınırken özel olarak mantıkta kullanılan “edatlar” incelenecektir.
Keywords : Mantık, Dilbilgisi, Dilbilim, Fârâbî