NIETZSCHEAN TRANSVALUATION OF ESTABLISHED RELIGIOUS VALUES IN D.H. LAWRENCE’S THE MAN WHO DIED

Authors : Yeşim CARBAN

Pages : 291-306

Doi:10.53844/flsf.988046

View : 19 | Download : 17

Publication Date : 2021-12-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Yirminci yüzyılın en etkileyici İngiliz yazarlarından biri olan David Herbert Lawrence Ölen Adam isimli kısa romanında İncil’e göndermeler yapar. Lawrence temel Hristiyanlık öğretilerinin sert bir şekilde eleştirisini yaparken ve Hristiyanların yerleşik doğrularına şüpheci bir tavırla yaklaşırken, Alman filozof ve kültür eleştirmeni Friedrich Nietzsche’nin düşünce sistemine yaklaşır. Bir diğer deyişle, Lawrence’ın kısa romanının, Nietzsche’nin teorileriyle ilişkilendirilmesini sağlayan temel bağ, her ikisinin de dine karşı görüşlerinin karşılaştırılabilir olmasına dayanmaktadır. Her iki yazar da özellikle İsa Mesih’in öğretilerini ve çilelerini tekrar yorumlayarak, Hristiyanlığa karşı, kendi dönemlerinde geleneksel olmayan bakış açıları geliştirmişlerdir. Lawrence, antik Mısır mitlerine kadar giderek kötülüğün kökenine kadar inmeyi hedeflemiş; bu sayede, ahlaki konuları analiz etmemize ve kimi insanların ya da tanrıların neden diğerlerine acı çektirme arzusu duyduklarını keşfetmemize olanak sağlamıştır. Lawrence’ın kısa romanında geçen ahlak ile ilintili olaylar, Nietzsche’nin kimi nosyonları vasıtasıyla irdelenebilir; örneğin, “deve”, “aslan” ve “çocuk” kavramları ile sembolize edilen üçlü ruhsal evre, “çilecilik” , “efendi- köle ahlakı”, “hınç”, “yaşam ve ölüm” ve “intikam”. Nietzsche eleştirilerini direkt olarak Yahudilik ve Hristiyanlığa yöneltse dahi, kendisine ait kavramların, Lawrence’ın da eserinde incelediği üzere, eski Mısır dinlerine bile uyarlanması mümkündür.
Keywords : ahlak, çilecilik, din, hınç, intikam, İsa Mesih, Yahudi, yaşam ve ölüm