NIETZSCHE: DEĞERLERİN YENİDEN ‘DEĞER’LENDİRİLMESİ VE META-METAFİZİK

Authors : İbrahim Demirbaş

Pages : 59-79

Doi:10.53844/flsf.1502916

View : 77 | Download : 43

Publication Date : 2024-12-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Nietzsche’nin yaptığı ahlâk eleştirisi, onun her türlü değerin temelini oluşturan metafiziğe yönelttiği değer eleştirisi ile iç içe geçmiştir. Düşünürün ahlâki değerleri kökten yıkma girişiminin ardında, bu değerlerin üzerinde yükseldiği metafiziksel değerlerin temelde insan yaşamını zayıflattığı teşhisi yatmaktadır. Bu teşhisin içerisinde, genel olarak ‘değişen’ karşısında ‘değişmeyen’, ‘sonlu olan’ karşısında ‘sonsuz olan’ vurgularıyla, içerisine ahlâkı da alacak şekilde temel değerler oluşturan metafiziğin, sayılabilecek yegâne temel değer olan yaşamın değersiz görülmesine, onun karşısında sadece olumsuzlamayla yetinerek ondan kaçma zayıflığına yol açtığı fikri yatmaktadır. Nietzsche için yaşamı olumsuzlayan bu değerl erin yerine, onu olumlayarak güçlendiren yeni bir değer anlayışını geçirebilmek için öncelikle değerlerin yeniden ‘değer’lendirilerek insanın aşılması gerekmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, aşılması gereken ‘insan’ın, metafiziksel insan anlayışına dayalı insan olduğunu, Nietzsche’nin bu anlayışın bir eleştirisi olarak ‘üst-insan’ anlayışını geliştirdiğini göstermek ve onun ahlâki ve dinî değerlere yönelttiği eleştirinin, çalışmanın ‘meta-metafizik’ olarak nitelediği, Nietzsche’nin “metafiziksel değerleri aşma” projesindeki bir uğrak noktası olduğunu ortaya koymaktır. Bu anlamda ‘meta-metafizik’ kavramı önerisi, çalışmanın vardığı sonuç olarak sunulacaktır.
Keywords : Nietzsche, Değer eleştirisi, Ahlâk eleştirisi, Metafizik eleştirisi, Meta-metafizik