SAHİCİLİK VE TEKNOLOJİ SİYASETİ KISKACINDA: BİR KAYNAK OLARAK İNSAN

Authors : Boran Ali Mercan, Ahmet Murat Aytaç

Pages : 317-345

Doi:10.53844/flsf.1534881

View : 60 | Download : 28

Publication Date : 2024-12-16

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan için dünya hiçbir zaman birbiriyle ilişkisiz nesneler bütününden ibaret değildir. Aksine insan dünya ile anlamlı ve heyecansal bir ilişkilenme halindedir ve şeylerin anlamı da bu ilişkilenme halinden türer. İnsanın gereksinimleri ve kullanımına göre şeylerin kaynak olabildiği dünya algısı, modern çağda her şeyin sadece birer kaynaktan ibaret olduğu kavrayışına dönüşmüştür. Bu yazı modern teknolojinin dünyayı hesap ve ölçümle çerçeveleyerek insan da dahil içindeki her şeyi gerektiğinde işe koşulacak bir kaynağa dönüştürmesini sorunsallaştırıyor. Yeni yönetim ideolojileri insan kaynağından değer yaratmak adına “sahicilik” söylemleri aracılığıyla fiziksel, zihinsel, duygusal bütün bir insan varoluşunu–yaşamını (bios) akıllı ve esnek otomasyon sistemleri ile algoritma teknolojilerinin dönüştürdüğü iş–çalışma uzamına tabi kılmaya çalışmaktadır. Bu bağlamda, modern teknoloji eleştirisini iş–çalışma ediminin dünyasallığı ekseninde Heidegger’in işlik (Werkstatt) tartışmasıyla başlatıp çerçeveleme ve rezervde durma analiziyle derinleştiriyoruz. Ancak Heidegger’den farklı olarak, Kartezyen ontolojinin mantığıyla insan zihni ve eylemini emek sürecinde ayrıştıran endüstriyel dönemden insan yaşamının tamamını hedefleyen biyopolitik post-endüstriyel döneme geçişle, işliğin (iş yerinin) dönüşümünü tarihsel ve toplumsal bir zemine oturtuyoruz. Nihai olarak, Adorno’nun sahicilik jargonu tartışması yazının eleştirel eksenini tamamlamaktadır. İş ve iş-dışı ayrımının belirsizleştiği bir iş–çalışma uzamında sahici olmak çağrısı işten özgürleşme ve otonomiyi değil; aksine iş aracılığıyla ve iş etrafında yeniden tabi kılınmayı beraberinde getirmektedir.
Keywords : işlik, çerçeveleme, rezervde durma, biyopolitik işyeri, sahicilik