DON YODER VE ÖNCÜLERİ İLE “HALK DİNİ” ARAŞTIRMALARI

Authors : Reyhan Gökben SALUK

Pages : 539-555

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk dini, antropoloji ve halkbilim arasında dinler tarihi, sosyoloji ve psikoloji gibi sosyal bilimler ile ilişkili disiplinler arası bir sahadır. Sahanın bilinen en büyük temsilcisi olan Don Yoder halkbilim, antropoloji ve dinler tarihi ekseninde halk dinini tanımlamış ve Amerikan toplumunun gereksinimlerine ve Protestan mezhebinin gerekçelerine uygun olarak yeniden yapılandırmıştır. Bu makalede; Don Yoder’in görüşleri başta olmak üzere, halk dini sahasının öncüleri elinde nasıl evrimleştiği ve sahanın temel prensiplerinin ne olduğu hususu tartışılmaktadır. Makalede; resmî dine karşıt olarak tanımlanan halk dininin özelde hangi konuları inceleme alanına dâhil ettiği mevzuları belli başlı çalışmalar üzerinden ele alınmıştır. Ayrıca bu çalışmada halk dini sahasının temel teolojik mevzulara yaklaşım şekli de maddelenmiştir. Bunlar ise öncülerin ve bilhassa Yoder’in çalışmalarından yola çıkarak sırasıyla evrimci, senkretik, ritüele dayalı, halk dindarlığı ve mukayeseli yaklaşımlar başlıkları ile izah edilmiştir. Netice itibariyle halk dinini; büyü ve büyücülük gibi ritüele dayalı inanç konuları ile dinî halk müziği, dinî halk sanatı, halk teolojisi, halk dindarlığı gibi halkın resmî dini yorumlama şekillerinde bulmak mümkündür. Bununla birlikte makale halkbilimi ile halk dininin dini algılama farklılıkları hususunda da bir ayrıma gitmeyi hedeflemektedir. Bu ayrım halk dininin din algısının antropolojik teorilere uygun biçimde evrimci görüşe yakınsak olduğu ve halkbiliminin ise dini tanımlarken daha çok nesnel bir bakış açısı benimseme çabası ile ilgili görülmektedir.
Keywords : halk dini, halk bilimi, antropoloji, dinler tarihi, disiplinlerarasılık