MEHMET ÂKİF’İN BİLGİ BİRİKİMİ VE İSTİKLAL MARŞI

Authors : Mehmet TEMİZKAN

Pages : 793-803

Doi:10.55666/folklor.1317898

View : 30 | Download : 33

Publication Date : 2023-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Her şiir, onu yazan şairin sahip olduğu bilgi ve kültür birikimi yanında, duygu yoğunluğunun da ürünüdür. Kahramanlık şiirlerinde, ağırlıklı olarak duygu yoğunluğunun ifadesi olması dolayısıyla, bilgi ve kültür birikimine millî duygular da eşlik eder. İstiklal Marşı, her şeyden önce, Mehmet Âkif’in engin kültür birikiminin ve millî duygularının eseridir. Mehmet Âkif’in sahip olduğu bilgi ve kültür birikiminin başlıca iki kaynağı vardır. Bunlardan birincisi, İslam dini; ikincisi de, Türk tarihidir. Buna, İslam dini ve Türk tarihi kadar olmamakla birlikte, Hâfız ve Sâdî’nin şahsında Fars edebiyatını eklemek de yanlış olmaz. Âkif’in İstiklal Marşı’na da yansıyan dinî birikimi, İslam’ın sadece şeriat boyutuyla sınırlı değildir. Şairin sahip olduğu derin tasavvuf kültürü de, İstiklal Marşı’n oluşturan unsurlar arasında yer almaktadır. Türk tasavvufunun temel karakteri, “aksiyoner”oluşudur… Türk tarihinin İstiklal Marşı’ndaki yansımaları, destan devriyle başlar. Özellikle Mondros Mütarekesi’nin hemen sonrasında yaşanan hadiseler de millî marşa yansımıştır. Söz konusu hadiselerin kendisi, özellikle sonuçları ve sebep olduğu toplum psikolojisi, İstiklal Marşı’nın mısra aralarına sinmiştir. Bu sinme durumu, dönemin diğer pek çok edebî eseri için de geçerlidir. Bu sebeple, İstiklal Marşı’nı bu eserlerden bağımsız olarak düşünmek ve değerlendirmek mümkün değildir. İstiklal Marşı’nın vücut bulmasında, en az şairin birikimi kadar pay sahibi olan bir şey daha vardır: Âkif’in “aksiyoner” bir şair olması. Âkif, kendi fildişi kulesine çekilmiş ve bütün şiirleri gibi İstiklal Marşı’nı da orada yazmış değildir. O, halkın karşısında, cephede ve özellikle vaaz kürsülerinde; yani halkın içindedir. Türk halkının değerlerine yabancı ya da uzak olmadığı için de, halkıyla bütünleşebilmeyi başarmış bir şairdir. Millî marşın farkı, engin kültür birikimi yanında şairlik kudretinin ve millî heyecanın şekillendirdiği aksiyoner bir şairin kaleminden çıkmış olmasıdır. İstiklal Marşı, derin bir bilgi ve kültür birikiminin, halkıyla bütünleşen aksiyoner bir ruhun, millî duygu yoğunluğunun ve yüksek bir şairlik kudretinin ürünüdür.
Keywords : Mehmet Âkif, şiir, İstiklal Marşı, kültür, birikim