Kültürel Bellek Aktarıcısı Olarak Semah
Authors : Merve Nur Kaptan
Pages : 766-781
Doi:10.55666/folklor.1415767
View : 95 | Download : 86
Publication Date : 2024-08-31
Article Type : Research Paper
Abstract :Kültürel bellek, toplumların kültürlerine dair birikimlerin korunduğu, sonraki kuşaklara aktarımının sağlandığı ve gerektiğinde güncellendiği kolektif bir bellek türüdür. Alevi toplulukları mülahaza edildiğinde Alevi inanç sisteminde kültürel belleğin aktarımının sağlandığı yerlerden biri ise cem ritüelleridir. Cem ritüellerinde önceki kuşaktan alınan bilginin muhafazası, canlı tutulması ve sonraki kuşaklara aktarılması, başka bir ifadeyle Alevi kültürü, inanç sistemi ve tarihsel süreçte yaşanan olayların gelecek kuşaklara aktarımının sağlanması hatırlama, tekrarlama ve canlandırma yoluyla yapılmaktadır. Bu ritüellerde aynı zamanda kırklar söylencesi canlandırılmakta; on iki hizmet ifa edilmekte; deyiş, düvaz imam, mersiye, semah, miraciye gibi müziksel türler icra edilmektedir. Cem ritüellerinde gerçekleştirilen uygulamalar aracılığıyla bir yandan kültürel belleğin oluşumu sağlanırken, diğer yandan da kimliğin hatırlanması, korunması ve aktarılması işlevleri yerine getirilmektedir. Bu manada Alevi kimliğinin hatırlanması, korunması, canlı tutulması ve aktarılması noktasında bellek taşıyıcılarına/aktarıcılarına ihtiyaç vardır. Alevi cem ritüellerinin ayrılmaz bir parçası olan semahlar da kültürel belleğin oluşumunu ve aktarımını sağlayan bir aktarıcı konumundadır. Bu minvalde semahlar, içerisinde barındırdığı söz, ezgi ve ritmik hareket unsurları aracılığıyla Alevi inançlarının, yaşam biçimlerinin, düşüncelerinin, geleneklerinin ve sözlü kültürünün oluşması ve sonraki kuşaklara aktarılması noktasında bir misyon üstlenmektedir. Bu çerçevede çalışma, semahın kültürel belleği aktarma özelliğini ortaya koymaya yönelik bir çabanın ürünüdür. Bu amaç doğrultusunda araştırmada konu ile ilgili belgeler incelenmiş, elde edilen verilerin betimsel analizi yapılmış ve yorumlanmıştır.Keywords : Müzik, Alevilik, Cem ritüeli, Semah, Kültürel bellek