RUS DİLİNDE ŞİMDİKİ ZAMAN BİÇİMLERİNİN MECAZİ ANLAMDA KULLANIMI

Authors : Tülay Akbaba

Pages : 1392-1405

Doi:10.55666/folklor.1476474

View : 29 | Download : 21

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanoğlu tarafından zaman kavramının anlamlı kılınması ait olduğu toplum ve kültürle yakından bağlantılıdır. Bu ilişki dil sayesinde görünür hâle gelir ve böylece zaman ve insan arasındaki ilişki dil sistemi içinde yeni bir boyut kazanır. Zaman kategorisi disiplinler arası bir kategori olarak kabul edilebilir. Fizikçiler zamanı bir nesnedeki değişimin ölçüsü olarak yorumlamaktadırlar. Filozoflar zamanı, dünyadaki tüm münferit nesnelerin ve varlık biçimlerinin bir değişim dizisi olarak açıklamaktadırlar. Dil bilimciler ise zaman kavramını insan bilincinin bir olgusu olarak görmektedirler ve bu olgu, varlığı konuşma anındaki eylemle ilişkili olarak geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman olarak üç gruba böler. Zaman kategorisi hem sayısal hem de sosyal bilimlerde güncelliğini korumakta ve zaman kategorisinin dil bilim açısından önemli olan yönleri hâlâ araştırılmaktadır. Rus dilinde şimdiki zaman biçimleri dil bilgisel olarak kullanımının yanı sıra geniş anlamda mecazi kullanım alanına sahiptir. Fiil biçimlerinin mecazi anlamlardaki kullanım sorunu uzun zamandır dil bilim uzmanlarının çalışma konusu olmuştur. Rusçada fiillerin zaman biçimlerinin mecazi kullanımı üzerine Aleksandr Afanasyeviç Potebnya, Aleksey Aleksandroviç Şahmatov, Aleksandr Matveyeviç Peşkovskiy, Viktor Vladimiroviç Vinogradov, Aleksandr Vladimiroviç Bondarko ve diğer birçok dil bilim uzmanı çalışma yapmıştır. Bir zaman biçiminin doğrudan kullanımı fiilin dil bilgisel anlamını belirtir ve dolayısıyla fiille kullanılan zaman biçiminin anlamı bağlamla tutarlılık oluşturur. Mecazi kullanımda ise fiilin zamansal anlamı ile bağlamın zamansallığı arasında bir tutarsızlık oluşur. Bu bağlamda çalışmanın amacı Rus dilinde semantik açıdan şimdiki zamanın mecazi anlamdaki kullanımını ortaya koymaktır. Bu amaca uygun olarak çalışmada Rus dilinde şimdiki zaman biçimlerinin mecazi anlamdaki kullanımı Rusça örneklerin Türkçeye tercümeleriyle birlikte sunulmuştur. Çalışmada bileşen çözümlemesi ve sözdizimsel modelleme yöntemi kullanılmıştır. İnceleme materyalini Rusça Ulusal Derleminde gazetecilik, klasik ve çağdaş edebiyattan ve ayrıca günlük konuşma dilinden alınan ifadeler oluşturmaktadır. Örneklendirmelerin bir kısmı tarafımıza aittir. Bu çalışma sonucunda Rus dilinde sıklıkla mecazi anlamda kullanılan şimdiki zaman biçimlerinin tespit edilmesi ve Rusçayı yabancı bir dil olarak öğrenen Türk öğrencilere şimdiki zamanın mecazi anlamdaki kullanım farkındalığının kazandırılması hedeflenmektedir.
Keywords : Zaman kategorisi, fiil, şimdiki zaman biçimleri, mecazi anlam, Rus dili