YOZGAT OSETLERİNDE GÖÇ, KİMLİK VE KÜLTÜR EKSENİNDE GEÇİŞ DÖNEMLERİ

Authors : Gülbeyaz Aydoğan, Süleyman Fidan

Pages : 222-238

Doi:10.55666/folklor.1620522

View : 230 | Download : 94

Publication Date : 2025-03-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Hareketli olan her canlının geçici ya da kalıcı olarak yaşamakta olduğu alanı değiştirmesine göç adı verilmektedir. Göç, bireysel ve kitlesel düzeyleri olan bir harekettir. Göçler, beraberinde kültürel olguları da taşımaktadır. Taşınan kültürel olgular zaman içerisinde değişime ve dönüşüme uğramakta ve böylece göç eden toplum göç ettiği yerin kültürü ile karşılıklı etkileşim yaşamaktadır. Bu bağlamda göç ile folklor ilişkisi mühim bir rol oynamaktadır. Göç eden topluluklar için önemli bir faktör de kimliktir. Folklorun ortaya çıkış sebeplerinden de birisi olan kimlik arayışı, kimlik olgusu ile folklorun yakından ilişkili olması anlamına gelmektedir. Toplumların kültürel kimlikleri ve folklor ürünleri birbirlerini besleyen kaynaklardır. Folklor, kimlik unsurlarındaki ortak ve farklı noktaları belirlemektedir. Geçmişten beri doğu ile batı ve kuzey ile güney arasında kurduğu bağlantı önem arz eden Kafkasya bölgesi ekonomik ve siyasi açıdan tüm dünya tarafından ilgi görmüştür. Kafkasya, Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere iki bölgeye ayrılmıştır. Bu çalışma, bir Kuzey Kafkasya halkı olan Osetlerin, Türkiye’ye göçleri ve yerleştikleri bölgelerden birisi olan Yozgat ilinde yaşatmakta oldukları kimlik ve kültürleri üzerine bir inceleme yapmayı amaçlamaktadır. 1859 tarihinde başlamış olan bu göçün nasıl gelişmiş olduğu, Osetlerin Türkiye sahasındaki yerleşimleri ve bir kısmının Yozgat’a nasıl yerleştiği, bu bölgedeki sosyal uyumları, kimlikleri, uygulamayı devam ettirdikleri ritüel ve folklor unsurları geçiş dönemleri bağlamında değerlendirilecektir. Söz konusu bölgeye yerleşen Osetler, Yozgat ilinin Boğazlıyan ilçesinde Poyrazlı köyünde ve Sarıkaya ilçesinin Kayapınar, Boyalık ve Karabacak köylerinde yaşamaktadırlar. Osetlerin bu köylere yerleşimleri, komşu köyler ile içerisinde oldukları ilişkiler ve geleneksel yaşantılarında öne çıkan halkbilimsel unsurları üzerinde durulmaktadır. Osetler, sofra geleneklerini, yemek geleneklerini, kişiler arasındaki ilişkilerdeki geleneklerini, geçiş dönemi olarak adlandırılmakta olan doğum, evlilik ve ölüm geleneklerini, eğlence geleneklerini ve daha birçok geleneksel unsurlarını korumuştur. Osetler, kimliklerini ve varlıklarını âdet ve geleneklerine sarılarak Türk kültürü içerisinde bir alt kimlik konumunda korumaya çalışmaktadır. Bu sebeple de Osetlerin halkbilimsel açıdan incelenmesi ve geleneklerinin kayıt altına alınması Türk kültürünü besleyen bir kaynak oluşturmaktadır.
Keywords : Oset, Göç, Folklor, Gelenek, Geçiş Dönemleri.