Matematiğin Rum Eğitimine Dahil Edilmesi (1800-1840): Kişisel Girişimlerden Kurumsallaşmaya

Authors : Iason KASTANİS, Nikos KASTANİS

Pages : 359-386

Doi:10.16947/fsmia.849215

View : 17 | Download : 22

Publication Date : 2020-12-29

Article Type : Other Papers

Abstract :19. yüzyıl başlarında birtakım Rum cemaatleri matematik alanında göz kamaştırıcı bir eğitim öğretim geliştirdiler. Bu eğitimin ana konusu, bazı öğretmenler Prusya’nın matematik kaynaklarını tercih etmelerine karşın ağırlıklı olarak Fransızca ders kitaplarından şekillendirildi. Lakin bu çabalar o dönemin Ortodoks kilisesinin dinî tutuculuğu tarafından engellendi, ki kilise bir Rum matematik anlatım metodunun ortaya çıkmasını tercih etmemekteydi. Sonuç olarak matematiksel bilginin dışarıdan içeriye aktarımı parçalı ve gelişigüzel bir süreçti; bir bütünlükten, uyumdan ve geçişlilikten yoksundu. Bu durum 1820’ler ve 1830’larda kökten bir şekilde değişti. Korfu’da 1824’te kurulan İonya Akademisi ile Nafplio’da 1828’de kurulan Military School (Askeri Okul) bir Rum eğitimi için ilk kurumsal çerçeveyi yarattılar. Bu eğitim kurumlarında Rum matematik anlatım metodunun temeli olarak İhtilal sonrası Fransız matematiği tesis edildi. Rum matematik eğitiminin Fransız kaynaklı arka planı, 1837 sonrasında orta öğretimin kurumsallaştırılması ve 1836-1837’de Atina Üniversitesi’nin kurulmasını müteakiben daha da güçlendirildi. Aynı zamanda Rum matematiksel anlatım metodunun içerisine Fransız etkisi zerk edilirken bir yandan da önemli bazı Prusya ders kitaplarının çevrilmesi teşvik edildi. 19. yüzyılın ilk yarısı o dönemin epistemolojik eğilimlerinin, örneğin analitik model, Fransız matematikçilerinde hakim olan pozitivizm, Prusya matematiğinin tümleşik “paradigmasının” Rum matematik eğitiminin tarihsel oluşumuna aktarılmasına şahit oldu.
Keywords : Osmanlı Dönemi Rum Okullarında Yeni Helenci Matematik Kitapları, İzmir Filoloji Cimnazyumu, İzmir Evangelike Mektebi, Fener Rum Mektebi, Ayvalık Akademisi, Yaş Akademisi, Bükreş Akademisi, Constantinos Koumas, Veniamin Lesvos, Stefanous Dougas, Iosipos Moisiodax