1348 Veba Salgını ve İbn Haldun Üzerindeki Etkileri

Authors : Eyüp ÖZ

Pages : 181-208

Doi:10.16947/fsmia.1225607

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :İbn Haldun’un hayat hikayesi sıra dışıdır. Bu sıra dışılık onun sadece bulunduğu görevlerle değil, veba salgınından çıkardığı derslerle de ilgilidir. Bu nedenle 1348 Veba Salgını’nın onun hayatında yarattığı etkilerden yola çıkarak ileri sürdüğü tarih modelini kavrayabilme amacını taşıyan bu çalışma, uzun bir araştırmanın ürünü olarak ortaya çıktı. İbn Haldun’un neden yerleşik toplumları küçümsediği sorusu dikkat çekiciydi. Bu sorunsal doğrultusunda yapılan araştırma sürecinde, Gabriel Martinez-Gros ve Allen James Fromherz’in kaynakçada belirtilen eserlerinde veba ile İbn Haldun’un düşüncesi arasında kurduğu sağlam bağlar ilham kaynağı oldu. Bu bağlamda konunun daha iyi anlaşılabilmesi için İbn Haldun’un biyografisi çerçevesinde konuyu sorunsallaştırmak bir zorunluluktu. Bunun yanında başta Covid-19 olmak üzere yakın zamanda yaşadığımız önemli doğal ve siyasal gelişmeleri ve olayları onun perspektifinden değerlendirmek veya anlamaya çalışmak da, bir tarihçi için beklentileri aşan okuma anahtarları sunmaktadır. İbn Haldun’un işaret ettiği bozuluş sürecindeki medeniyetlerde; salgın hastalıklar, savaşlar ve düşman istilalarının oynadıkları hayati roller üzerinde durularak, 1348 Veba Salgını’nın, Covid-19 süreci ile benzerlik veya farklılıkları üzerinde birkaç önermede bulunulacaktır.
Keywords : Veba, lüks, israf, oluş ve bozuluş, medeniyet, Plague, luxury, waste, creation and decay, civilization