TSMK H. 2248 Envanterli Albümün Tezhip Tasarımının Mukayeseli Analizi

Authors : Nihal ARACI

Pages : 521-561

Doi:10.16947/fsmia.1225654

View : 13 | Download : 13

Publication Date : 2022-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm sanatının en mühim kurucu unsurlarından olan kitap sanatları alanında çok kıymetli eserler meydana getirilmiştir. Bu bağlamda hazırlanan Mushaf’lar, En’am-ı Şerîf’ler, dua ve kırk hadis mecmuaları, murakkalar, ilmî, edebî vb. eserler kitap sanatlarının gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışmada, kitap sanatları sahasında oluşturulan TSMK H. 2248 numaralı envanterde kayıtlı murakkanın tezhip tasarımı analizi yapılacaktır. Çalışmanın giriş kısmında, kitap sanatlarının gelişimini etkileyen sebeplere değinilmiş ve yazma eserlerin tezyîn edilen bölümleri, murakka’ ve murakka’ yapımcılığı ile ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra mezkûr albümün tavsifi yapılıp içinde kıt’ası bulunan hattatlar tanıtılmıştır. Takip eden bölümde ise her bir kıt’anın tezhip tasarımı analizi yapılmıştır. Bu çözümleme, tasarımın görselinin ve çiziminin yan yana getirilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Yapılan ayrıntılı çizimlerle desen kurgusu ve motif ayrıntısı daha belirgin hâle gelmiştir. Çizimlerde tasarımı oluşturan bezeme unsurlarından her biri ayrı renkle gösterilmiş, dolayısıyla desen kurgusunun takibi kolaylaşmıştır. Albümün dönemin önemli eserleriyle tezyinât bakımından benzerlik gösteren tasarımları da mukayeseli olarak ele alınmıştır.
Keywords : Tezhip, murakka, Kırk Hadis, kitap sanatları, Illumination, album, Forty Hadith, book arts