Ruhları Konuşturmak: A‘mâk-ı Hayâl, Mezâmîr-i Felsefeden İnsaniyete Veche Veren Büyük Ruhlar ve Rü’ya’nın Spiritüalist Kökleri

Authors : Eren YAVUZ

Pages : 145-171

Doi:10.16947/fsmia.1318921

View : 34 | Download : 91

Publication Date : 2023-06-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Filibeli Ahmed Hilmi’nin A‘mâk-ı Hayâl’i, Tahir Harîmî Balcıoğlu’nun Mezâmîr-i Felsefeden İnsaniyete Veche Veren Büyük Ruhlar’ı ve Cafer Ergin’in Rü’ya adlı eserleri modern spiritüalizmin kurucusu Allan Kardec’in düşüncelerinden belirgin izler taşır. Spiritüalizmin etkisi, bu üç eserde de rüya içerisinde büyük ruhların konuşturulmasına dayanan ortak bir anlatım tarzının kullanılmasını sağlamıştır. Bu anlatım tarzının en büyük özelliği, ruhu ve ruh kavramının dinî ve felsefî muhtevasını bizzat ruhların kendisine söyletmektir. Bu tür eserler içinde en bilineni olan A‘mâk-ı Hayâl, Filibeli Ahmed Hilmi’nin ruhun varlığına dair yaşadığı tereddütlerden sonra onun varlığına ikna olduğu spiritüel tecrübelere dayanmaktadır. Aynı şekilde Tahir Harîmî de kendisine anlatılan spiritüel bir tecrübeden yola çıkarak eserini kaleme almıştır. Bu çalışmada ilk olarak Filibeli Ahmed Hilmi ve Tahir Harîmî’nin kitaplarını kaleme almadan evvel yaşadıkları ruhî hadiselere yer verilmiş ve her iki yazarın da spiritüalizmle olan ilişkisi gösterilmeye çalışılmıştır. Filibeli Ahmed Hilmi’nin ruha dair düşüncelerinin değişimi, Şehbal dergisinde yayınladığı hatırat özelliği gösteren “Eski Fikirler, Yeni Şekiller: Ulûm-ı Garîbe ve İspitirizma” başlıklı yazılarından yararlanılarak ortaya konulmuştur. Daha sonra Allan Kardec tarafından kaleme alınan Ruhlar Kitabı’nın bahsi geçen üç eser üzerindeki tesiri irdelenmiştir. Bu tesir; eserlerin yazılış amacı, ruh, rüya ve Hz. Peygamber vurgusu başlıkları altında incelenmiş ve bu başlıklarla ilgili eserlerden alınan örneklere yer verilmiştir.
Keywords : Amâk ı Hayâl, Mezâmîr i Felsefeden İnsaniyete Veche Veren Büyük Ruhlar, Rüya, ruh, spiritüalizm