Yazınsal Metin Karakterine Fenomenolojik Bakış: Ömer Seyfettin’in "Perili Köşk" Hikâyesi

Authors : Mesut Kuleli

Pages : 293-313

Doi:10.16947/fsmia.1408493

View : 50 | Download : 96

Publication Date : 2023-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Genellikle olay hikâyesi yazarı olarak bilinen Ömer Seyfettin, hikâyelerinde kurguladığı karakterlerin derin bir psikolojik tahlilini yapmamakta, bu çözümleme okura düşmektedir. Ancak bir söylem üreticisi, kendi hayatını kapsayan deneyimlerinden veya toplumsal öğretilmişliklerden bağımsız sözceler oluşturamayacağı için, yazarın kurguladığı karakterlerin felsefi ve psikolojik boyutlarının derinlemesine çözümlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Ömer Seyfettin’in dönemsel olarak toplumsal değişimi göz önüne serdiği ve batıl inançlara ironik olarak yaklaştığı "Perili Köşk” başlıklı hikâyedeki baş karakter olan Sermet Bey’in söylemleri ve eylemleri kartezyen şüphecilik ve fenomenoloji perspektifleriyle çözümlenmiştir. Ömer Seyfettin karakterlerinin psikolojik boyutlarını çözümleyebilmek için kartezyen şüphe ve fenomenolojinin öğretileri veri toplama yöntemi olarak kullanılmış ve gelecek çalışmalar için yol gösterici bir yöntem olarak sunulması hedeflenmiştir. Yapılan çözümlemede, baş karakterin septik bir kişiliği olduğu, görme ve duyma duyularının sağladığı algıların yanıltıcılığını önvarsaydığı, dolayımsız deneyim için dokunma duyusuna bel bağladığı görülmektedir. Böylece bu septik tutumun, Derscartes’in zihin-beden düalizmi kapsamında ele alınabilecek şüpheciliği temelinde değerlendirilemeyeceği, algıya yönelik olarak dokunma duyusuna atfettiği önemin Decartes’teki uyku-uyanıklık analojisine tezat oluşturduğu, karakterin çözümlenmesinde fenomenolojik yöntemin benimsenebileceği bulunmuştur.
Keywords : Fenomenoloji, zihin beden düalizmi, kartezyen şüphe, yazınsal metin