Doğaüstü Varlıklarla İlgili Halk İnanç ve İnanışlarının Divan Şiirine Yansıması

Authors : Oğuz Yıldırım

Pages : 141-158

Doi:10.16947/fsmia.1609831

View : 43 | Download : 97

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bulunduğu toplumun kültürünü taşıması bakımından önemli bir şiir geleneği olan divan şiirinin şairleri yetiştikleri kültürden beslenmiş ve şiirlerinde bu kültüre yer vermişlerdir. Bu bakımdan onların eserlerinde sanatkârane üsluplarının arasına gizlenmiş topluma ait kültürel unsurları, halk inanç ve inanışlarını görmek mümkündür. Şiirlerde görülen bu halk inanç ve inanışlarından biri de doğaüstü varlıklara dairdir. Doğaüstü varlık toplumda genelde bilinmeyenle ilişkilendirilir. Bu bakımdan şairlerin şiirlerine konu olan bu varlıklar, bilinmeyene karşı merak olarak da düşünülebilir. Bu çalışmada doğaüstü varlıklarla ilgili halk inanç ve inanışlarının divan şiirine nasıl yansıdığını incelemek için 14. ve 19. yüzyıllar arasında yaşayan şairler seçilmiş ve onların şiirlerinden hareketle bu inanç ve inanışların divan şiirine nasıl yansıdığı hakkında tespitte bulunulmuştur. Şairler seçilirken herhangi bir yüzyıla ya da isme bağlı kalınmadan çalışılmış olmasının sebebi divan şiirine bütüncül bir bakışla bakma arzusudur. Aynı yüzyılın ya da bir ismin şiirlerini incelemek yerine çeşitli yüzyıllarda yaşamış şairlerin şiirlerini incelemek; doğaüstü varlıklarla ilgili halk inanç ve inanışlarının divan şiirine ne ölçüde yansıdığını görmek bakımından önemlidir. Çalışma neticesinde doğaüstü varlıklarla ilgili halk inanç ve inanışlarının bütün yüzyıllarda şairleri etkilediği, şairlerin şiirlerinde bu varlıklara yer verdiği görülmüştür. Burada önemli olan nokta, şairlerin bu varlıkları halk kültüründeki inançlara paralel olarak işlemiş olmalarıdır. Bu bağlamda divan şiirinin her dönemde halk inanç ve inanışlarından beslendiği söylenebilir. Halk inanışları konusunun halk biliminin araştırma dairesi içinde yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda divan şiirinin halk kültüründen uzak olmadığı görülecektir. Bununla birlikte divan şiirinin halk kültüründen beslenmiş olması onun sosyal yaşamdan kopuk olmadığının da bir göstergesidir.
Keywords : Doğaüstü varlıklar, divan şiiri, inanç, inanış, şair