Kadıköy Hasan Paşa Camii’nin Restorasyonunda Ortaya Çıkarılan Kalem İşi Süslemeler

Authors : Fatih Sarımeşe

Pages : 321-351

Doi:10.16947/fsmia.1609866

View : 63 | Download : 90

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :1881-1903 yılları arasında Bahriye Nazırlığı görevini yürüten Hasan Hüsnü Paşa’nın H. 1317/M. 1899-1900 yılında Kadıköy’de inşa ettirdiği Hasan Paşa Camii, sıbyan mektebi, sebil, çeşme ve dükkândan oluşan küçük ölçekli bir külliyenin merkez yapısıdır. Minaresi son dönem Osmanlı minareleri içinde önemli bir yere sahiptir. Şerefe altındaki akantus yapraklı düzenlemeleri antik dönem korint sütun başlıklarını hatırlatmaktadır. Ampir üslupta inşa edilen caminin kalem işi süslemeleri harim beden duvarlarının üst bölümlerinde sıva üzerine ve üst örtü sisteminde tuval üzerine işlenmiş motiflerden oluşmaktaydı. Son restorasyon çalışmalarında caminin özgün kalem işi süslemeleri olduğu değerlendirilebilecek kompozisyonlar ortaya çıkarılmıştır. Başarılı bir şekilde yapılan raspa çalışmalarıyla caminin özgün kalem işi süslemeleri bulunmuştur. Camide 1961 yılında minarede yenileme, 1993 yılında ise harim ve son cemaat biriminde mekânı genişletme müdahalelerinin yapıldığı bilinmektedir. Orijinal kalem işi süslemelerin bu müdahalelerin yapıldığı dönemlerde kapatılmış olma olasılığı oldukça yüksektir. Ortaya çıkarılan kompozisyonlarda rumiler, palmetler ve kıvrık dal motifleri, kalıp yardımıyla baskı tekniğinde işlenen yıldız ve geometrik bezemeler Oryantalist ve Ulusal Mimarlık üsluplarını yansıtırken, mihrap nişinde ortaya çıkarılan perde motifi Barok ve Ampir üslubu hatırlatmaktadır. Bu karma kullanım, yapıda genel hatlarıyla Eklektik (karma) üslubun etkili olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada Hasan Paşa Camii’nin ortaya çıkan kalem işi süslemeleri, motif, üslup ve renk ve hâkim üslup açısından değerlendirilmiştir.
Keywords : Hasan Paşa Camii, restorasyon, kalem işi, üslup, motif