MUHYİDÎN İBNÜ’L-ARABÎ’Yİ GÖZDEN DÜŞÜRME FAALİYETLERİ VE BUNLARA KARŞI YAZILAN MÜDÂFAA ESERLERİ

Authors : Mehmet Salih GEÇİT

Pages : 1-33

View : 21 | Download : 9

Publication Date : 2018-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Muhyettin İbn Arabî, İslam Düşünce tarihinde özel görüşleriyle tanınan ve Vahdetü’l-Vücut anlayışını sistemleştiren büyük bir düşünür, arif, abid, zahiddir. Kendine özgü bir yetişme tarzı ve özel bir üslup ve ifadesi olan İbn Arabî’nin bazı görüşleri ve ifadeleri vesile kılınarak sert tenkitlere maruz kalmıştır. Gerek yaşadığı çağda, gerekse ölümünden sonra görüşleri ve şahsiyetine karşı birçok gözden düşürücü faaliyetler yapıldığı gibi, büyük bir âlim, Allah’ın veli bir kulu,  nadir bir düşünür ve eşsiz bir mutasavvıf-arif olduğuna dair lehinde birçok müdafaalar da yapılmıştır. Örneğin Muhammed b. Ömer b. Alî el-Kâmilî ed-Dımeşkî tarafından “ Risâletün fi Zemmi İbni’l-Arabî”, Muhammed b. Ahmed b. Alî el-Kastalânî tarafından “Kitâbü’l-İrtib-ât”, Ahmed b. İbrâhîm el-Vâsıtî el-Hanbelî tarafından “el-Beyânü’l-Müfîd fi’l-Farki Beyne’l-İlhâdi ve’t-Tevhîd” , İbn Teymiyye tarafından “Hakîkatu Mezhebi’l-İttihadiyyîn”, Mes’ud b. Ömer et-Taftâzânî tarafından “Reddu Ebâtîli’n-Nusûs”, Muhammed b. Muhammed el-Buhârî tarafından “Fadîhatü’l-Mülhidîn ve Nasîhatü’l-Muvahhidîn”, İbrâhîm b. Ömer el-Bikâî tarafından “Tenbîhü’l-Gabiyy Alâ Takfîri İbn el-Arabî” adlı eserler yazılarak muhtelif açılardan tenkit, hatta tekfir edici tavırlar sergilenmiştir. Buna karşı Sirâcu’d-Dîn Ömer b. İsmâîl el-Hindî tarafından “Levâihü’l-Envâr fi’r-Red Alâ Men enkere Ala’l-Arifân” , Muhammed b. Ya’kûb eş-Şîrâzî el-Fîrûzâbâdî tarafından “Risâletun fi’r-Red Alâ’l-Mu’teridîn Alâ Muhyiddîn”, Muhammed b. Hamza Akşemsüddin tarafından “Risâletün Alâ Ba’di akvâli İbn Arabî ”, Celâlu’d-Dîn es-Suyûtî tarafından “Tenbîhu’l-Gabiyy Bi Tebrieti  İbni’l-Arabî” , Abdülvehhâb eş-Şa’rânî tarafından “el-Kibrîtü’l-Ahmer fî Beyâni Ulûmi’ş-Şeyh el-Ekber”, Şeyh Ömer el-Attâr tarafından “el-Fethü’l-Mübîn fî Reddi İ’tirâdi’l-Mu’teridîn Alâ Muhyiddîn” adlı eserler yazılmıştır.  Eser isimlerinden ve eserleri yazan müelliflerden de anlaşıldığı gibi ulema tarafından lehinde ve aleyhinde çok çeşitli ve kayda değer çalışmalar yapılmıştır. Bu tebliğimizde İbn Arabî hakkındaki bu tür çalışmalar genel bir bakış açısıyla değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Keywords : İbn Arabî, tasavvuf, vahdet i vücûd, insan ı kâmil