MU‘TEZİLE VE EŞ‘ARİ MEZHEPLERİNİN KULUN SORUMLULUĞU BAĞLAMINDA İNSAN FİİLLERİ VE TEKLÎF-İ MÂ LÂ YUTÂK MUKAYESESİ

Authors : Canan ÜZEL

Pages : 104-122

View : 26 | Download : 20

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Siyasi olaylar neticesinde vu’ku bulan ve Müslümanlar için birer travma halini alan savaşlar beraberinde bir çok kelâmî problemi de getirdi. Özellikle Büyük Günah, Ecel Rızık, vb. konular birer problem olarak toplumda tartışılmaya başlandı. Çözüme yönelik bir çok farklı kelâmî yaklaşım tarzının ortaya çıktığını ve bu kelâmî yaklaşım tarzlarının problemlere yaklaşım biçimlerinin ve metodoloji farklılıklarının o günün sosyal siyasal durumu tarafından şekillendiğini söylemek mümkündür. Daha sonra itikadi mezheplere evrilecek olan bu yaklaşım biçimleri Mu’tezile ve Eş’ari olarak isimlendireceğimiz itikadi mezheplere evrilmiştir. İki büyük itikadi mezhep olarak bilinen Mu‘tezile ve Eş‘ari mezheplerinin de bu konu hakkında, sahip oldukları farklı metodolojiler neticesinde, farklı görüşler bildirdiklerini görmekteyiz. Makalemizde özellikle bu iki mezhebin farklılaştığı ve Kelâm’ın temel konularından biri olan Teklîf-i Mâ Lâ Yutak konusunda yaklaşım biçimlerini ve görüşlerini ortaya koymaya çalışacağız. İki mezhebin farklı görüş bildirdiği bu iki konuyu mezheplerin kullandıkları delillerle birlikte tek makalede sunmaya çalışarak konuyla ilgili bilgilere daha kolay ulaşılabilir olması ve kıyaslanabilmesini amaçladık.
Keywords : Mutezile, Eşari Mezhebi, Teklîfi Mâ Lâ Yutak, İnsan Fiilleri, Sorumluluk