ARAP TOPLUMUNDAKİ ADNÂNÎ KUREYŞ KARŞITLIĞININ HÂRİCÎLİĞİN İMÂMET/HİLÂFET ALGISINA ETKİSİ

Authors : Kerem Çavuşlu

Pages : 186-208

View : 49 | Download : 51

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hâricîlik İslâm tarihinin erken döneminde ortaya çıkan ilk siyasî ve dinî ayrılık hareketidir. Bu hareketin siyasî ve dinî fikirleri onların imâmet/hilâfet anlayışını da derinden etkilemiştir. Hz. Peygamberin vefatı sonrasında ortaya atılan ve zamanla teorik bir çerçeve oturtulan imâmın/halîfenin Kureyşli olma fikrine ilk itirazın Hâricîlerden geldiğine tanık olmaktayız. Hâricîlerin bu itirazına geçmişten gelen Kureyş karşıtlığının sebep olup olmadığı bu makalenin ana konusu teşkil etmektedir. Kusay b. Kilâb ile başlayan Kahtânî ve Adnânî iktidar çatışmasının Hz. Peygamber sonrasında da yoğun bir şekilde devam ettiği, bu çatışmanın Adnânî Kureyşli ilk dört halife sonrasında Haricilik hareketi ile yeni bir boyut kazandığını görmekteyiz. Bu makalede, Kahtânî-Adnânî iktidar çatışmasını Kureyş karşıtlığın ortaya çıkmasına ve bu karşıtlığın da Hâricîliğin imamet/hilafet anlayışına etkisi tartışılmıştır. Araştırmamızı Kusay b. Kilâb sonrası gelişen siyasi olaylar ve bu olayların hakem olayı sonrasında oraya çıkan Hâricîlik hareketi ile sınırlandırdık. Bu süreçte gelişen tarihsel olaylar genel olarak ele alındıktan sonra geçmişte yaşanan siyasî, sosyal, kültürel, dinî ve iktisadî çatışmaların Hâricîliğin imâmet/hilâfet anlayışına ne oranda etki etmiş olabileceği ihtimali üzerinde durulmuştur.
Keywords : Kusay b Kilab, Kahtan, Adnan, Kuraish, Kharijite, Imamate, Caliphate