İçme suyu havzası koruma sınırlarının belirlenmesine yeni yöntem önerisi: Kırklareli barajı içme suyu havzası örneği

Authors : Azem KURU, Azime TEZER

Pages : 519-536

Doi:10.17341/gazimmfd.486855

View : 27 | Download : 9

Publication Date : 2019-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde nüfus artışıyla birlikte insan faaliyetlerinin artması çevresel kaynakların sürdürülebilirliğinin sağlanmasında yoğun baskılar ve olumsuz etkiler oluşturmaktadır. Ekonomik kalkınma amaçlı gerçekleştirilen arazi kullanım değişiklikleri, özellikle hassas ekosistemler üzerindeki baskıları arttırmaktadır. Bununla birlikte doğal eşiklerin yeteri kadar dikkate alınamadığı idari sınırlar içerisinde gerçekleştirilen planlama faaliyetleri ise hassas ekosistemlerin koruma - kullanma dengesini sağlayamamaktadır. İçme suyu havzaları, yüksek nüfuslu kentsel yerleşimler için vazgeçilmez ekolojik birimlerdendir. Türkiye’de havza yönetimi yapısında koruma esasları kuş uçuşu mesafeler dikkate alınarak gerçekleştirilmekte ve her bir havzanın kendine özgü durumu değerlendirilmemektedir. Bu konuda her bir havzaya özgü gerçekleştirilen koruma planları ve özel hükümlerde havzalara özgü ekolojik niteliklere yönelik kapsam günümüzdeki uygulamalarda yeni yeni ele alınmaktadır. Bu çalışma kapsamında öncelikle; Kırklareli kentinin içme suyunun tamamını sağlayan Kırklareli Barajı su toplama havzasının arazi kullanım değişiklikleri 1990, 2000 ve 2012 dönemlerine ait CORINE arazi kullanımı/arazi örtüsü verileri esas alınarak değerlendirilmiştir.   İkinci aşamada kirletici unsurların olumsuz etkilerinin yüzey suyuna ulaşma durumunu etkileyen veri seti derlenmiş ve mesafeye dayalı yaklaşıma alternatif alana özgü su kalitesi mekânsal kontrol yaklaşımı sunulmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte havza planlama çalışmalarında havzanın sahip olduğu diğer ekolojik değerlerin de dikkate alınması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu amaçla ekosistem servisleri yaklaşımı da, bu çalışmaya dahil edilmiştir. Bu çalışma ile mesafeye dayalı havza koruma alanlarının belirlenmesi yaklaşımı yerine; havzanın morfolojik özelliklerine ve ekosistem servisleri potansiyeline dayalı bütünleşik havza alt-koruma alanları belirleme yaklaşımı Kırklareli Barajı Havzası için oluşturulmuştur. 
Keywords : İçme Suyu Havzası, Ekosistem Servisleri, Havza Koruma Kuşakları, Sürdürülebilir Havza Yönetimi, Bütünleşik Havza Yönetimi, Kırklareli