Disiplinlerarası restorasyon çalışması: Hasankeyf Kalesindeki tarihi Küçük Saray'ın yerinde yükseltilmesi

Authors : Serap Sevgi

Pages : 203-218

Doi:10.17341/gazimmfd.1341665

View : 35 | Download : 77

Publication Date : 2024-08-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Ilısu Barajı ve HES projesi rezervuar alanında kalan Tarihi Hasankeyf yerleşiminin \"Aşağı Şehir\" denilen Dicle Nehri\'nin iki kıyısındaki anıtları ve baraj maksimum su kotu (+527,86 m.) üzerinde kalan \"Yukarı Şehir\" diye anılan \"Hasankeyf İç Kale Bölgesi\'nin kayaç zemini, baraj gölünde biriken sudan doğrudan, üzerindeki tarihi anıtlar ise dolaylı şekilde etkilenmektedir. Kale bölgesinin zemini ve Küçük Saray\'ın üzerine inşa edildiği kaya bloğunda; jeoteknik incelemeler, laboratuvar testleriyle desteklenerek kayaçların özellikleri incelenmiştir. Mevcut durumda ıslanma-kuruma ve donma-çözünme etkisiyle yamaçlardaki kayaçlarda kopmalar nedeniyle, baraj gölünde birikecek suyun kuru formasyondaki bu kayaçlara olumsuz etkileri olacağı belirlenmiştir. Kalenin kayaçlarının dolayısıyla üzerindeki kültür varlıklarının korunması için güney, kuzey ve doğu yönündeki vadilere, baraj maksimum su kotuna kadar doğal malzemelerle dolgu yapılarak, suyun kireç taşı kayaçlarda oluşturacağı aşındırıcı etki ve iç bölgelere sızıntılar azaltılmıştır. Küçük Saray\'ın (12-13.yüzyıl) zemin kotunun, Kale çevresine yapılan koruma dolgusundan aşağı kalması nedeniyle, çevresine ters baraj sistemi yapılarak anıt yerinde korunmuştur. Ancak su seviyesi +524,00 kotuna ulaştığında baraj gölünden su sızıntıları anıtın çevresinde birikerek göllenmiş ve restorasyonu yapılan anıtta yeni bozulmalara oluşmuştur. Anıtın tekrar suya maruz kalması mimari ve yapısal bütünlüğüne zarar vereceğinden mevcut yerinde 6, 00 metre yükseltilmesine yönelik mimari koruma, yapısal güçlendirme ve yerinde yükseltme uygulaması disiplinler arası bütüncül bir çalışmayla gerçekleştirilmiştir.
Keywords : Mimari restorasyon, tarihi yapıların güçlendirilmesi, tarihi yapıların yerinde yükseltilmesi, Hasankeyf Kalesi, Küçük Saray