Altay Türklerinde Özelliklerine Göre Hayvan Adlandırmaları

Authors : Murat Kağan Atalay

Pages : 145-152

Doi:10.71353/gunaad.1562314

View : 115 | Download : 81

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Yüzyıllar boyu Orta Asya’dan dünyanın diğer bölgelerine yayılmış olan kadim Türk milleti, bu süreç boyunca atalarının kendilerine bırakmış olduğu birçok geleneği de beraberlerinde getirmiştir. Bu gelenek içerisinde belki de en çok ön plana çıkanı da hayvancılıktır. Türkler, Orta Asya’nın çetin bozkırlarında hayatlarını idame ettirebilmek için yoğun bir şekilde hayvancılıkla uğraşmışlardır. Çünkü bozkır kültürünün temeli hayvancılığa dayanır. Zorlu bozkır şartlarında bitki yetiştirebilmek, dolayısıyla da yerleşik hayata geçebilmek neredeyse imkânsızdır. Bu durum da Türklerin hayatlarına devam edebilmek için hayvancılık ile uğraşmasına yol açmıştır. Bu tarihi yüzyıllar öncesine dayanan kadim millet, uğraşageldiği hayvancılık kültürünü de kendi gelenekleri çerçevesinde yoğurmuş ve bugüne çeşitli hayvancılık terimleri ulaştırmıştır. Bugün yaşayan çağdaş Türk lehçelerine baktığımızda da geniş bir hayvan/hayvancılık söz varlığı karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu hayvancılık olunca akla gelen Türk devletlerinden birisi de şüphesiz Altay Türkleridir. Çünkü Altay Cumhuriyeti’nin sahip olduğu zorlu iklimi ve yüksek dağları sebebiyle bölgede yoğunlukta yapılan ekonomik faaliyet hayvancılıktır. Bölgedeki bu yoğun hayvancılık kültürü, Altay Türkleri için sadece bir maddi gelir elde etme aracı olmaktan çıkıp adeta onların hayatlarının bir parçası haline gelmiş durumdadır. Öyle ki Altay Cumhuriyeti’nin kuzeyine doğru gittikçe geyikler, çocukların ilk arkadaşları gibi görülmektedir. Altaylı çocuklar geyikleri ile birlikte büyür, onlara biner ve gezerler. Altay Türklerinin bu denli hayvanlarla içli dışlı oluşu, söz varlıklarına da yansımıştır. Hayvan türlerinin kendi içlerinde sahip oldukları özellik ve niteliklerine göre yine kendi türleri içerisinde farklılaştığını; yapabildiği ve yapamadığı eylemlerin oluşunu, fiziksel olarak çeşitlenişini fark eden Altay Türkleri, tür içerisindeki bu farklılık gösteren canlılara özelliklerine göre çeşitli adlandırmalar yapmıştır.
Keywords : Altay Türkleri, Altay Türkçesi, Hayvancılık, Söz Varlığı, Türkçe