AHİ ŞECERENAMELERİ VE EVLİYA ÇELEBİ SEYAHATNAMESİNDE YER ALAN ESNAF MESLEK LİSTELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Authors : Muzaffer AYDEMİR

Pages : 34-53

View : 21 | Download : 41

Publication Date : 2021-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk işletme ve yönetim tarihi çalışmalarına olan ilgi gittikçe artmaktadır. Bu kapsamda, Ahilik öncelikle ele alınması gereken stratejik bir örgütsel yapıdır. Ahilik hakkında yapılan çalışmalarda birinci el belgelerin kullanılması önem arz etmektedir. Ahi şecerenameleri, Ahilik çalışmalarında incelenmesi gereken ilk sıradaki belgelerdendir. Ahi belgelerinin yanında dönemin esnafları ve mesleki yapılar hakkında bilgi edinebileceğimiz diğer tarihi kaynak da seyahatnamelerdir. Yapılan bu çalışma ile Ahi şecerenameleri ve Evliya Çelebi seyahatnamesinde yer alan esnaf ve meslekler arasındaki benzerlik ve farklılıkların belirlenmesi amaçlanmıştır. Evliya Çelebi seyahatnamesinde 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olan İstanbul’da 2139 esnaf ve meslek olmasına karşılık bazı Ahi şecerenamelerinin sonunda ortalama 80 meslek bulunmaktadır. Her iki tarihi kaynakta yer alan esnaf ve meslekler karşılaştırıldığında çarpıcı sonuçlara ulaşılmıştır. Ahi şecerenameleri ve Evliya Çelebi seyahatnamesinde tüm özellikleri ile aynı olan esnaf sayısı 18, şecerenamelerdeki esnaf pirlerinden farklı tarihi şahsiyet, liderlere sahip esnaf sayısı 28’dir. Evliya Çelebi seyahatnamesinde olup herhangi bir şecerenamede olan esnaf ve meslek sayısı 15’tir. Tüm bunlardan farklı olarak Ahi şecerenamelerinde bulunmasına karşın Evliya Çelebi seyahatnamesinde 9 esnaf ve meslek bulunmamaktadır. İmparatorluğun başkentinde iki binden fazla esnaf ve meslek bulunmasına karşın 9 adet esnaf sadece Ahi şecerenamelerinde yer almaktadır. Ahilik konusunda yapılacak çalışmalarda birinci el tarihi belgelerin incelenmesi Türk işletme ve yönetim tarihi çalışmalarına katkı sağlayacaktır.
Keywords : Ahi, şecerename, seyahatname