War, Propaganda and the Intellectual: A Gramscian Approach to Bernard Shaw’s “Common Sense About the War” (1914)

Authors : Atalay Gündüz

Pages : 438-451

Doi:10.21547/jss.292342

View : 17 | Download : 16

Publication Date : 2017-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale Shaw’un “Savaş Hakkında Ortak Akıl” (1914) başlıklı kitapçığını İngiliz ve Alman entelektüellerinin savaş ile ilgili yayınladıkları bildirilerin ışığında okumayı amaçlamaktadır. Hen İngiliz hem de Alman hükümetleri daha savaşın başlangıcında aydınlardan başlattıkları savaşı savunacak bildiriler yayınlamaları talebinde bulundu. Her iki ülkenin de önde gelen yazarları, sanatçıları ve bilimcileri tarafından yayımlanan bu bildirilerin hemen hepsi siyasi yapının anlatısını doğrular ve destekler ve onunla uyumlu nitelikteydi. Bu makale Gramsci’nin entelektüeller üzerine gözlemlerini başlangıç noktası olarak kabul eden Gramscici bir okumadır. Gramsci entelektüellerin rolü üzerine şöyle bir saptamada bulunuyor: “entelektüeller egemenlik mücadelesinde büyük bir rol oynarlar.” Bernard Shaw’un “Savaş Hakkında Ortak Akıl”’ı da işte bu “hegemonya mücadelesinde” böylesine önemli bir rol oynamayı hedefleyen bir metindir. Döneminin “ortak akıl” sayılan fikirlerini sorgulamaya açan Shaw, savaş gibi en hayati bir konuda yurtsever ve etnik merkezli pozisyonları konusunda, halkı çok daha sorgulayıcı ve eleştirel olmaya davet etmektedir. Gramscici bir anlatımla Shaw halkı pek sorgulanmadan kabul edilen “ortak akıl” (“common sense”) yerine “aklıselim” (“good sense”) kullanmaya davet eder. Shaw “Savaş Hakkında Ortak Akıl” başlıklı eserinde işte bu çok sorgulanmayan ortak akıla müdahele ederek onun sorgulanmasına kapı aralamaya çalışır. İnsanlara savaş ve savaşın başlangıcı hakkındaki romantik, yüceleştirilmiş görüşlerini bir kenara bırakmaları çağrısında bulunur. İdeolojik farklılıklarına rağmen İngiltere’de Kipling, Bennett, Wells, Pankhurst ve Doyle gibi bir çok ünlü siyasetçi, yazar ve aydın yurtseverlik şemsiyesinin altında buluşmuştur. Shaw’un çıkışı bu ortak akla meydan okuyan ve onu tartışmaya açan önemli bir metindir.       
Keywords : Savaş Hakkında Ortak Akıl, Bernard Shaw, Birinci Dünya Savaşı, Gramsci, Propaganda