An Orientation Towards Urban Culture: The Place of Market Vendor Folklore in the Urban Culture of Trabzon

Authors : Mustafa AÇA

Pages : 95-112

Doi:10.21547/jss.368810

View : 21 | Download : 12

Publication Date : 2018-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye merkezli kent kültürü araştırmalarında kent tarihi, kent mimarisi, kent arkeolojisi ve sanat tarihi konuları öncelikle dikkate alınan konular arasında olmuştur. Kent folklorunu oluşturan kültürel yaratım ve aktarım grupları ve ortamları henüz yeterince keşfedilebilmiş değildir. Bütüncül kent kültürü araştırmalarında kent ve kentli kimliğini inşa eden tüm bileşenlerin birlikte değerlendirilmesi gerekliliği aşikârdır. Kentin taşınmaz/somut kültürü kadar kent yaşamını oluşturan sosyal gruplara ait günlük süreçler, üretim ve pazarlama teknikleri, kimi zaman ritüel karakterleriyle dikkat çeken uygulamalar, enformel kurallar, hafıza ve paylaşım alanları, gizli diller ve jargonlar, inanış ve kabuller ve lakaplar gibi hususlar, bütüncül bir bakış açısı ile değerlendirilmelidir. Batı ve Kuzey Avrupa ile Kuzey Amerika merkezli kent folkloru araştırmalarında bu hususların titizlikle ele alındığı görülmektedir. Kent kültürünün temsilcileri konumunda olan pek çok farklı zümrenin katılımıyla oldukça renkli uygulamaların ortaya çıktığı pazar yerleri, kent dokusu içinde önemli bir kültürel sahne işlevi görmektedir. Çalışmada Doğu Karadeniz sözlü kültürünün önemli temsil alanlarından biri olan Trabzon’un kent kültüründe değişen sosyo-kültürel ve ekonomik yapıyla uyumlu biçimde sürekliliğini koruyan pazarcılığın meslek uygulamaları kapsamında gelişen kültürel hafızası tespit edilmeye çalışılmıştır. Alan araştırmaları sırasında kullanılan gözlem ve mülakat yöntemleri ile tespit edilebilen nispette pazarcıların mesleki süreçler içinde yarattıkları ve icra ettikleri folklorik unsurlar, kent folkloruna etkileri de dikkate alınarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Değerlendirmeler, meslek hukukundan inançlara, iletişim teknikleri ve davranış kalıplarından jargona kadar zengin bir içeriğe sahip olan pazar yerlerinin kent folklorunun dinamik temsil alanlarından biri olmayı sürdürdüğünü göstermiştir.
Keywords : Trabzon, kent kültürü, meslek folkloru, pazar yerleri, pazarcılık