Tatıka Erken Tunç Çağı (I-II) Ritüel Uygulamalarının Zooarkeolojik Açıdan Değerlendirmesi

Authors : Derya Silibolatlaz Baykara

Pages : 549-564

Doi:10.21547/jss.482866

View : 21 | Download : 16

Publication Date : 2019-01-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Tatıka Erken Tunç Çağı I-II (ETÇ I-II) mezarlığı ve mezarlarla ilişkili yapılardan ele geçen hayvan kemiği kalıntıları yardımıyla, ölü gömme ve anma ritüellerinin daha iyi anlaşılması hedeflenmektedir. Ilısu ve HES Projesi inşaat sahasındaki kurtarma kazılarından bir tanesi olan Tatıka, Dicle vadisinin doğu kıyısında yer alır. Mimari kalıntılardan anlaşıldığı kadarıyla Tatıka’da ölü ritüellerine ilişkin uygulamaların yapıldığı belirtilmiştir. Çalışma kapsamında, ölü yemeği artığı olan hayvan kemiği kalıntıları tanımlanmıştır. Böylece, geçmiş dönem Tatıka halkı tarafından hangi hayvan türlerinin ölü gömme ve anma törenlerinde sıklıkla tercih edildiği ve diş yaşlandırmasına bakılarak hangi yaş aralığındaki hayvanların kurban edildiği ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca iskelet element dağılımı ve kesim / kasaplık izi gibi bilgilere ulaşılmıştır. Tatıka mezarlık alanında, duvarların çevresinden ve çukurlardan toplam 1542 hayvan kemiği toplanmıştır. Fauna çoğunlukla evcil memelilerden oluşmuştur; koyun / keçi, domuz ve sığır sayıca en fazla bulunan türlerdir. Yabani hayvanlar az sayıdadır ve geyik, kaplumbağa, kuş ve balık ile temsil edilmektedir. Yaban hayvanlarından en çok geyik türlerinin tercih edildiği belirlenmiştir. Çoğunlukla bebek ve çocuk mezarlarında bulunan geyiklerin özel bir ritüelin parçası olduğu düşünülmektedir. Ele geçen buluntulardan, oldukça sazangillere ( Barbus lacerta ) ait balığın da topluca yenen bir ölü yemeğinin parçası olması muhtemeldir. Çalışmanın sonuçları, Anadolu ve Kuzey Suriye’deki benzer arkeolojik ritüel alanlar ile karşılaştırılmıştır. 
Keywords : Tatıka, Hayvan Kemiği, Erken Tunç, Ölü Yemeği