Rusya’nın Türkistan’ı İşgalinde İgnatiyev Heyeti’nin Hazırlamış Olduğu Raporun Önemi

Authors : Aysel ERDOĞAN

Pages : 403-419

Doi:10.21547/jss.550634

View : 17 | Download : 15

Publication Date : 2020-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :XIX. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan endüstriyel devrimle teknoloji ve sermaye ortaya çıkmış, dünyadaki güç ve zenginlik ilişkilerinde değişiklikler olmuştur. XIX. yüzyıl Türkistan’da Rus işgallerinin hız kazandığı bir dönem olup Türkistan hanlıklarının bu değişime ayak uyduramamasının yanı sıra kendi içlerinde yaşadıkları anlaşmazlıklar Rusların işgalini kolaylaştırmıştır. Rusya, işgal öncesi bölgeye gönderdiği temsilciler aracılığıyla bölge hakkında detaylı bilgi edinmek istemiştir. Rus Çarı tarafından 1858 yılında Albay İgnatiyev öncülüğünde 82 kişilik bir heyet Türkistan bölgesi hakkında rapor hazırlamak üzere görevlendirilmiştir. Bu heyet Türkistan’ın iktisadi, siyasi ve stratejik özelliklerini yerinde inceleyerek burada bulunan devletler hakkında detaylı bilgi toplamıştır. Heyetteki uzmanlar tarafından bölgenin özelliklerinin yanısıra bölgedeki devletlerin askerî, siyasi, iktisadi durumları hakkında rapor hazırlanmıştır. İgnatiyev, hazırlamış olduğu raporda Rusya’nın Hanlıklar arasındaki anlaşmazlıktan istifade ederek kolaylıkla Türkistan hanlıklarını işgal edebileceği ve bu anlaşmazlığı arttırabilecekleri belirtilmiştir. İgnatiyev bu çalışmasından sonra generalliğe terfi ettirilirken Rusya’nın Türkistan içlerine doğru ilerleyişi hız kazanmıştır. Nitekim bundan sonraki süreçte Rusya’nın bölgeyi bazı noktalarda askerî güce gerek kalmaksızın hanlıkların kendi arasındaki anlaşmazlıktan faydalanarak işgal ettikleri görülmektedir. Çalışmada İgnatiyev heyetinin hazırlamış olduğu rapor hakkında bilgi verilerek bu raporun Rusya’nın Türkistan’daki işgal stratejisindeki etkileri ele alınmıştır.
Keywords : Türkistan, Rusya, Buhara, Hive, İgnatiyev Heyeti