Mizahın Arka Sokakları: Gülmece Kültürü ve Argo Üzerinden Karikatürü Yeniden Okumak

Authors : Tahsin Emre FIRAT

Pages : 289-310

Doi:10.21547/jss.616847

View : 27 | Download : 15

Publication Date : 2020-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Mizah kültürü içerdiği şeyler açısından düşünüldüğünde sözlü kültüre dair öğelerden bağımsız düşünülemez. Gücünü mevcut eşitsizlikler ve dilsel pratiklerden alan mizah kültürü eleştirel üslubunu oluştururken dile dair birçok enstrümandan yararlanmaktadır. Bunların başında da argo gelmektedir. Mizah kültürünün, halkın alanı olan sokak arenasında şekillendiği varsayımından hareketle, sokak dilinin en önemli öğelerinden olan argo ile mizah arasında yakın bir ilişkiden bahsedilebilir. Özellikle karikatürlerde kendini gösteren bu durum, argo terimleri kullanımıyla gülünç bir anlamın oluşturulmasına işaret etmektedir. Mizah yayınlarında tercih edilen bu argo dil öylesine alışılmadıktır ki bu durum onun gülünçlüğünü daha da arttırmaktadır. Sokakta sıklıkla duyulan fakat okumaya alışık olunmayan çeşitli argo terim ve nitelemeleri bir karikatürde görüyor olmak onun gülünçlüğü arttırmaktadır. Özellikle karikatürlerde kullanılan bazı argo terimlerin üzeri örtülerek kapalı bir görünüme büründürülmektedir. Bunun için de noktalama işaretleri koyma ya da ünlü veya ünsüz harfleri çıkartma yoluyla argo deyim üzerinde oto sansür uygulanmaktadır. Bununla birlikte daha hafif olan birtakım argo nitelemeler ise doğrudan ifade edilerek herhangi bir sansür uygulamasına gidilmediği de gözlerden kaçmamaktadır. Bu çalışma popüler mizah dergilerinden olan Penguen, Leman ve Uykusuz’da yer alan argo içerikli karikatürlere odaklanmaktadır. Rastlantısal olarak seçilen bu karikatürler, söylem açısından analiz edilerek mizahi ifadelerin argo ile ilişkisi üzerinde durulmuştur. Özetle bu çalışma kapsamında karikatür söyleminden hareketle argo ile mizah kültürü arasındaki ilişki ortaya konmak istenmektedir.
Keywords : Mizah, argo, karikatür, söylem analizi