Bir İktidar Alanı Olarak Sosyal Politikalarda ‘’Kadın Özneliği’’: Çalışma Yaşamına İlişkin Yasal Düzenlemeler Üzerinden Bir Analiz

Authors : Orhan ORHUN

Pages : 846-861

Doi:10.21547/jss.840759

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2021-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Antik Yunan dönemine kadar uzanan bir tarihe sahip olan sosyal politikalar özellikle sanayi devrimi sonrasında bir iktidar alanı olarak merkezi güç haline gelmiştir. Sosyal politikaların görünürlüğünün arttığı bu dönem temelde işçilerin koşullarının iyileştirilmesi ve düzenlenmesi üzerinden ilerlemiş olsa da, zaman içerisinde kapsamı ve uygulama alanı genişlemiştir. Kadın, yaşlı, çocuk, engelli gibi daha dezavantajlı grupları kapsayacak şekilde genişleyen bu politikalar, iktidarın bahsedilen grupları nasıl konumlandırdığını, yönlendirdiğini, sınırladığını, gözetlediğini ya da denetlediğini göstermektedir. Öte yandan, bir iktidar alanı olan sosyal politikalar her ne kadar eşitlik iddiasını temele alarak düzenlemeler üretse de, iktidarın eril ideolojik temelleri bu sosyal politikaların eşitlik, cinsiyet eşitliği ve eşit haklar iddialarını temelden sorgulanır hale getirmektedir. Bu çalışma, literatür taramasından hareketle ve İş Kanunu (4857 Sayılı) ile Devlet Memurları Kanunu (657 sayılı) üzerinden, Türkiye’de sosyal politikalarda kadının konumlandırılışını feminist bir bakma biçimi ile “öznelik” üzerinden tartışmaya açmayı hedeflemektedir. Foucault’cu perspektiften hareket ederek, “iktidarı” ele alan bu çalışma, iktidarın nüfuz ettiği ‘sosyal politika’ alanını inceleyerek kadının öznelik imkanının sosyal politikalar üzerinden sorgulamasını yapmaktadır. Bu çerçevede sosyal politika alanlarından biri olarak çalışma yaşamının düzenlenmesinde büyük rol oynayan iki kanun incelenerek bu politikalarda kadın özneliğinin imkanı sorgulanmaktadır. İlk olarak iktidarın ne olduğu ve nelere nüfuz ettiği üzerinden bir iktidar alanı olan sosyal politikalar alanı feminist bir bakma biçimi ile ele alınmaktadır. İkinci olarak, çalışma yaşamının işleyişini büyük bir ölçüde oluşturan iki kanun bağlamında kadının çalışma yaşamına dair düzenlemeler, ‘annelik’, ‘ev kadınlığı’ ve ‘çalışan kadın’ temaları üzerinden değerlendirilmektedir
Keywords : Hegemonik erkeklik, Kadın, Kamusal özel alan, İktidar, Sosyal politika, Toplumsal cinsiyet