Ritüelleri ve İnanç Anlatılarıyla Halk Dininin Özel Bir Görünüm Alanı: Kadın Dindarlığı (Siirt İli Örneği)

Authors : Erdem AKIN

Pages : 1012-1029

Doi:10.21547/jss.843986

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2021-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Dinin halk kültüründeki boyutu olan halk dindarlığının önemli çalışma alanlarından kadın dindarlığı, kadın cinsinin din olarak neyi ve nasıl yaşadığı üzerine gerçekleştirilen araştırmaları ifade eder. Ziyaret fenomeni ise kökeninde yer alan veli kültü inancı ile halk dindarlığının karakteristik boyutunu oluşturur. Çok boyutlu bir fenomen olarak manevî güç sebebiyle çok önemli birer çekim merkezi olan kutsal mekânların türlü istekler ve belli usullerle ziyaret edilmesini karşılar. Bu çalışmada inanç anlatılarından ve ritüellerden oluşan geleneksel yapılarda cinsiyet temelli farklılaşmalar ve ayırt edici özellikler üzerinde durulmuştur. Performans odaklı çalışma yürütülerek ziyaret kültürü kapsamında gerçekleştirilen ritüellerdeki kadın cinsiyeti ve eğilimleri ele alınmıştır. Metin ve bağlam merkezli yaklaşımlar ile inanç anlatılarından menkıbelerdeki ve ziyaret fenomeni ritüellerindeki kadının yerinin belirlenmesine yönelik bu çalışma, kuramsal bir altyapı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda menkıbelerde veliyelerin gösterdiği kerametlerde, kadının toplumsal rolleri ve kadın kültürü üzerine vurguların yapıldığı görülürken kadınlar tarafından gerçekleştirilen ziyaretlerde gerçekleştirilen ritüellerin yapı ve işlev ve amaç bakımından dişil kültürle ilişki kurulabilecek ögeler içerdiği tespit edilmiştir.
Keywords : Kadın dindarlığı, ziyaret fenomeni, menkıbe, ritüel, Siirt