Döviz Kurundaki Değişimlerin Yurtiçi Üretici ve Tüketici Fiyatlarına Geçiş Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama

Authors : Rüstem YANAR, Eyüp BERK

Pages : 223-238

Doi:10.21547/jss.1187052

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2023-01-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Sermaye hareketlerinin serbestleşmesiyle birlikte birçok ülke, dalgalı döviz kuru rejimine geçiş sağlamıştır. Dalgalı kur rejimi merkez bankalarının bağımsız para politikası izlemesinin önünü açmıştır. Bu bağlamda ülkelerin merkez bankaları tarafından enflasyon hedeflemesine yönelik para politikaları uygulanmaya başlanmıştır. Uygulanan para politikaları sonucunda döviz kurlarında meydana gelen artış, enflasyon üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşturmuştur. Bu durum iktisat literatüründe “Geçiş Etkisi” olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak Geçiş Etkisi konusuyla ilgili bilgi verilmiş ve sonrasında ise Türkiye’de döviz kurunda meydana gelen değişimin üretici ve tüketici fiyatlarına ne kadar etki ettiği konusunda çalışmalara ilişkin literatür taramasının sonuçları gösterilmiştir. Daha sonra Türkiye’de döviz kurunun üretici ve tüketici fiyatları üzerinde meydana getirdiği etkiyi belirlemek adına Tüketici Fiyat Endeksi insert ignore into journalissuearticles values(TÜFE);, Üretici Fiyat Endeksi insert ignore into journalissuearticles values(ÜFE); ve Nominal Döviz Kuru insert ignore into journalissuearticles values(NDK); verileri kullanılarak 2003 Ocak ile 2021 Aralık dönemlerini kapsayan 228 aylık veri kullanılarak VAR modeli üzerinden analiz yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre NDK ile TÜFE ve ÜFE değişkenlerinin uzun dönemde birlikte hareket ettiği ve kısa dönemde NDK’dan TÜFE ve ÜFE’ye doğru, uzun dönemde ise TÜFE ile ÜFE’den NDK’ya doğru nedensellik ilişkisinin bulunduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca uzun dönemde NDK’dan ÜFE’ye doğru nedensellik ilişkisinin bulunduğu da tespit edilmiştir.
Keywords : Geçiş Etkisi, Nominal Döviz Kuru, ÜFE, TÜFE, VAR Modeli