Eski Uygurca Sitātapatrādhāraṇī’ye İlişkin Fragmanlar

Authors : Uğur UZUNKAYA

Pages : 115-131

Doi:10.21547/jss.1196190

View : 15 | Download : 18

Publication Date : 2023-01-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Uygurca; dinî ve din dışı bir yazın temelinde gelişmiştir. Din dışı yazını gündelik yaşama ilişkin sivil belgeler oluştururken, dinî yazını esasen Budizm, Manihaizm ve Nasturi Hristiyanlık gibi muhitlere ilişkin yazınsal kaynakların tercümesi oluşturmaktadır. Dinî yazınsal kaynakların tercümesi söz konusu olduğunda, bunlar arasında da en büyük pay Budizm’e aittir. Esasen Budizm, Uygurlar arasında tek bir ekolüyle yer almaz. Kuzey Budizmi yahut bir diğer adıyla Mahāyāna ekolü başta olmak üzere Hindistan menşeli olsun olmasın birçok ekolün Budist Uygur edebiyatında izleri görülmektedir. Tibet Budizmi de Hoço Uygur Hanlığı’nın [850-1250] özellikle son döneminde yazınsal kaynaklarıyla varlığı tanıklanan ve Budist Uygur edebiyatında kendine yer edinen bir ekoldür. Esasen Vajrayāna veya Tantra Budizmi’ne dayanan ve Tibet’in yerel dini olan Bön ile de harmanlanmış Tibet Budizmi, bugün Tibet ve Moğolistan’da kendine inanır bulmuştur. Bu noktada bu yazının konusunu da oluşturan Sitātapatrādhāraṇī bu gelenekte kaleme alınmış bir metindir. Bu yazıda Eski Uygurca Sitātapatrādhāraṇī’ya ait olduğu tespit edilen ve bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’nda U 2250 insert ignore into journalissuearticles values(T I [544]);, U 2251 insert ignore into journalissuearticles values(T I [545]); ve U 2252 insert ignore into journalissuearticles values(T I [546]); arşiv numaralarıyla korunan şimdiye kadar neşredilmemiş üç fragmanın filolojik neşri gerçekleştirilecektir.
Keywords : Eski Uygurca, Budizm, Tibet Budizmi, Sitātapatrādhāraṇī, metin neşri