FETÖ’nün Şii Haşhaşiler ve Sünni Kadiyaniler ile Yapısal Benzerlikleri: Sistematik Değerlendirme

Authors : Ali GÜR

Pages : 702-718

Doi:10.21547/jss.1297834

View : 218 | Download : 183

Publication Date : 2023-07-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaklaşık elli yıl kadar önce görünürde dinî bir yapılanma olarak yola çıkıp 15 Temmuz’da terör örgütüne dönüşen Fethullahçı Terör Örgütü insert ignore into journalissuearticles values(FETÖ);’nün esinlendiği tarihî ve çağdaş dinî hareketlerin iyi analiz edilmesi ve benzeşen yöntemlerinin belirlenmesi mücadele stratejisi ve gelecek projeksiyonu açısından önem arz etmektedir. Ulaşılabilen açık kaynaklardan yapılan taramalar neticesinde bu konu ile ilgili örgütler arası benzerlikleri çoklu başlıklar altında sistematik olarak ele alan kapsamlı bir çalışmaya rastlanılamamıştır. Çoklu açık kaynaklardan elde edilen verilerle üçü kuruluş tarihçesi, kırkı da örgütsel yapısı ile ilgili olmak üzere toplamda kırk dört başlık altında FETÖ’nün temel tanımlayıcı özellikleri belirlendi. Belirlenen bu özellikler çerçevesinde FETÖ’nün uluslararası iki örgüt olan Şii Haşhaşiler ve Sünni Kadiyaniler ile benzerlik gösteren yönlerinin tablo hâlinde sistematik olarak analiz edilmesi ve tartışılması amaçlandı. Bu konu üzerine yapılan ilk kapsamlı ve sistematik bir değerlendirme olması çalışmanın güçlü yönünü oluşturmaktadır. Çalışma, FETÖ’nün Şii-Nizari Haşhaşilerle kırk alt başlığın otuzunda benzerlik gösterirken Sünni-Hanefi Kadiyaniler ile de yirmi sekiz alt başlıkta benzerlik gösterdiğini saptamıştır. Bu durum Şii ve Sünni gibi tamamen farklı iki mezhepsel akımın FETÖ’ye kaynaklık etmede farklılık göstermediğini sadece bazı alt başlıkların bir örgütte daha baskın olduğunu düşündürmüştür. Farklı coğrafya ve sosyokültürel ortamlarda olmalarına rağmen elli yıllık bir FETÖ örgütünün, bin yıllık Şii Haşhaşilerle ve yüz elli yıllık Sünni Kadiyanilerle böylesine benzerlik göstermesinin güncel sonuçlarının iyi değerlendirilmesi önem arz etmektedir.
Keywords : FETÖ, Haşhaşiler, Kadiyaniler