Cumhuriyete Giden Süreçte Modern Eğitim Anlayışının İlk Yansımaları: İzmir Terakki-i İnas İbtidai Mektebi

Authors : Mensure Kizil Öztürk

Pages : 146-168

Doi:10.21547/jss.1358000

View : 108 | Download : 106

Publication Date : 2023-10-28

Article Type : Research Paper

Abstract :1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, modern eğitim kurumlarının oluşturulmasında atılan en önemli adımdır. Nizamname kapsamında ilköğretimin zorunlu hâle getirilmesi, kız rüşdiye ve kız öğretmen okullarının açılması, merkez ve taşrada yeni tarzda maarif kurumlarının tesisi, bilgi ve kültür seviyesi yüksek öğretmenlerin yetiştirilmesi gibi batılı tarzda kurumsallaşmaya gidilmesi çağdaş eğitim modelini ön plana çıkaran bir gelişmedir. Bu çalışmada, 1892 yılında teşkil edilen İzmir Terakki-i İnas İbtidai Mektebi’nin açılması ile ilköğretim düzeyinde bir kız okulunun eğitime dâhil edilmesi ve Osmanlı eğitim tarihinde usul-i cedid ile yeni öğretim ilke ve yöntemlerinin kullanılarak öğretmenlik mesleğinin icra edilmesi konuları Osmanlı Arşiv Belgeleri ışığında ele alınacaktır. Ayrıca İzmir Terakki-i İnas İbtidai Mektebi’nin kız öğrenci yetiştirilmesinin yanı sıra Darülmuallimat bünyesinde yine kadın öğretmen eğitimi için de bir kurum hüviyetini taşıması; yapılan tayinler, mezun öğretmen kayıtları, mektebin idaresi, öğrencilere takdim edilen mezuniyet belgeleri ve talim heyetlerine dair bilgiler içeren cetvellerin incelenerek dönemin eğitim anlayışı ortaya çıkarılacaktır. Modern eğitim kurumlarının gelişiminde yeni usullerin uygulanması ve işleyişindeki bazı aksaklıkların da ele alınacağı İzmir Terakki-i İnas İbtidai Mektebi örneği dönemin toplumsal düşünce sisteminde ve eğitim anlayışında meydana gelen değişimler ile eğitimin kurumsallaşmasında nasıl bir sürecin işlediğine dair bilgilere ulaşılması açısından önemlidir. Cumhuriyet dönemi eğitim sisteminde bilgisi, düşünce yapısı ve eğitim anlayışıyla topluma dâhil olan çağdaş bir kadın figürünün oluşmasında söz konusu modern eğitim kurumlarının ciddi katkıları görülmektedir.
Keywords : Cumhuriyet, Eğitim, İzmir, Modernleşme, Terakki İnas İbtidai Mektebi