Türkiye’de Toplam Para Arzı ve Nominal Faiz Oranlarının Tüketici Fiyat Enflasyonu Üzerindeki Etkileri: Johansen Eşbütünleşme Testi ve Vektör Hata Düzeltme Modeliyle Bir Değerlendirme

Authors : Ersın Sünbül

Pages : 312-336

Doi:10.21547/jss.1468139

View : 51 | Download : 47

Publication Date : 2025-01-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Türkiye’de toplam para arzı ve nominal faiz oranlarının tüketici fiyat enflasyonu üzerindeki etkilerini analiz etmektedir. Johansen Eşbütünleşme Testi ve Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) kullanılarak yapılan analiz, para arzı ve enflasyon arasındaki uzun vadeli ilişkiyi ortaya koymaktadır. Bulgular, para arzındaki artışın uzun dönemde enflasyonu artırdığını göstermekte, bu da Friedman’ın monetarist teorisiyle uyumlu bir sonucu ifade etmektedir. Ancak kısa dönemde, para arzındaki değişimlerin enflasyonu artırıcı etkileri dikkat çekmiştir. Bu sonuç, Keynesyen teorinin öngördüğü talep yönlü dinamikler ve piyasa beklentileriyle ilişkilendirilmektedir. Nominal faiz oranlarının enflasyon üzerindeki etkisi ise kısa vadede zayıf bulunmuştur. Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde, faiz oranlarının enflasyonu kontrol etme rolü sınırlı kalmakta, hatta zaman zaman ters etki yaparak enflasyonu artırıcı bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, faiz politikalarının etkinliğinin dışsal faktörler ve piyasa koşullarıyla sınırlanabileceğini göstermektedir. Özellikle, yüksek enflasyon dönemlerinde faiz oranlarının enflasyonla beklenen negatif ilişkiyi sağlayamadığı görülmüştür. Çalışmanın sonuçları, Türkiye’nin ekonomik yapısının ve dışsal şokların para politikası araçlarının etkinliğini şekillendirdiğini vurgulamaktadır. Enflasyonla mücadelede geleneksel para politikası araçlarının ötesine geçilerek, döviz kuru politikaları, beklenti yönetimi ve talep yönlü önlemlerin entegre bir şekilde değerlendirilmesi gerektiği önerilmektedir. Bu bulgular, özellikle gelişmekte olan ekonomiler için çok boyutlu politika stratejilerinin önemini ortaya koymaktadır.
Keywords : Para Politikası, Toplam Para Arzı, Nominal Faiz Oranı, Tüketici Fiyat Enflasyonu, Johansen Eşbütünleşme Testi