Türk Ordusunun Modernizasyonunda Amerikan Etkisi: M1 Garand Piyade Tüfeklerinin Türk Silahlı Kuvvetleri Envanterine Girişi Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Ali Serdar Mete

Pages : 197-215

Doi:10.21547/jss.1539091

View : 64 | Download : 36

Publication Date : 2025-01-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet yönetimi Türk Silahlı Kuvvetlerinin oluşumunda Osmanlı mirasını devraldı. İstiklal Savaşı sonrasında eldeki imkânların değerlendirilerek ordunun yeniden teşkilatlanmasına çalışıldı. Atatürk döneminde modernizasyonun ilk adımları atılmış olsa da II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi savunma sanayi yatırımlarının gelişimini olumsuz etkiledi. Türkiye, son ana kadar savaşa katılmayarak askerî ve ekonomik açıdan kaldıramayacağı bir yükten de kaçınmıştı. Türk ordusunun mevcut kabiliyetleri barış döneminde yeterli olmakla birlikte bir dünya savaşının gereklerine uygun olmaktan uzaktı. II. Dünya Savaşı boyunca gelişen askerî teknolojinin yeni ürünlerinin temin edilememesi de savaş sonrasında ordunun ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin modernizasyon ihtiyacını şiddetlendirmişti. Soğuk Savaş döneminde iyice açığa çıkan Sovyet tehdidi sebebiyle Türkiye Amerikan desteğine askerî açıdan özellikle ihtiyaç duyuyordu. Amerika Birleşik Devletleri’nin Türkiye’ye yönelik planları Türk-Amerikan askerî ilişkilerini güçlendirerek Türkiye’ye askerî yardım yapılmasının önünü açtı. 1947’den itibaren yürütülen çalışmalar Amerikan Yardımı’nın fiziki unsurlarıyla birlikte eğitim ve doktrin açısından Türk ordusunun modernizasyonunda Amerikan etkisini doğurdu. Prusya askerî usullerinin yerine Amerikan usulleri uygulanmaya başlanırken Türkiye’nin NATO’ya girişiyle Amerikan etkisi kalıcı hâle geldi. Türk askerinin Amerikan yardımıyla tanıştığı M1 Garand Piyade Tüfeği, pek çok ilkin temsilcisi olduğu gibi Amerikan etkisinin de sembolü oldu. Bu çalışmada M1 Garand Piyade Tüfeği merkeze alınarak Türk ordusunda Amerikan etkisinin doğuşu incelendi. İmparatorluk döneminden devralınan askerî mirasın uğradığı değişime de değinilerek savaşın fizikî unsurlarının başında gelen ateşli silahların ordunun teşkilat ve doktrinine etkisi üzerinde duruldu.
Keywords : Türk Silahlı Kuvvetleri, Askerî Modernizasyon, Amerikan Etkisi, Piyade Tüfeği, M1 Garand