Türkiye İmalat Sanayisinde Enerji Tüketimi, Karbon Emisyonu ve İhracat: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi

Authors : Abdullah Takım, Müsemma Çökerdenoğlu

Pages : 845-865

Doi:10.21547/jss.1487980

View : 77 | Download : 53

Publication Date : 2025-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Enerji, ekonomik faaliyetler ve üretim süreçlerinde temel bir girdi olarak öne çıkmaktadır. Ülkelerin ekonomik büyüme performansı ve dış ticareti üzerinde kritik bir rol oynayan enerji, sanayileşmenin hızla artması, küresel ekonominin gelişimi ve ticaretin serbestleşmesi gibi faktörlere bağlı olarak talep artışıyla karşı karşıyadır. Bu talebin en belirgin bir şekilde ortaya çıktığı alanlardan biri, sanayi sektörünün temel alt dalını oluşturan ve üretim süreçlerinde enerjiyi önemli ölçüde kullanan imalat sanayi sektörüdür. İmalat sanayi, üretimin ve tüketimin gerçekleştiği geniş bir yelpazede faaliyet gösteren ve çeşitli alt sektörleri kapsayan bir endüstri dalıdır. Bu endüstri dalı, malların üretiminden tasarımına, işleme süreçlerinden geri dönüşümüne ve tüketiciye ulaşıncaya kadar tüm aşamalarında enerjiyi kullanmaktadır. Özellikle hammaddenin işlenmesinden başlayarak tüketildiği son noktaya kadar üretim ve imalatla ilgili tüm endüstriyel faaliyetlerde kullanılan yoğun enerji tüketimi, sera gazı emisyonlarının önemli bir kaynağıdır. Gelişmekte olan ülkelerin büyüme sürecinde rol oynayan imalat sanayi Türkiye için kritik bir role sahiptir. GSYH içindeki payı %20’lerde olmasının yanı sıra toplam ihracatının %87’si gibi büyük bir kısmını oluşturmaktadır. 1991-2021 yıllarını kapsayan bu çalışmada Türkiye imalat sanayi enerji tüketiminin karbon emisyonu ve ihracatı arasındaki ilişki Johansen eşbütünleşme yöntemi ve Toda-Yamamoto nedensellik analizi kullanılarak test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre imalat sanayi ihracatı, enerji tüketimi ve karbon emisyonu arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Toda-Yamamoto nedensellik analizine göre ise imalat sanayi ihracatı ile karbon emisyonu arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu bu değişkenlerin karşılıklı olarak birbirini etkilediği, imalat sanayi enerji tüketiminden ihracata doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir.
Keywords : İmalat Sanayi İhracatı, Enerji Tüketimi, Karbon Emisyonu