HALEP'TEKİ OSMANLI CAMİLERİNİN YÖNETİMİ

Authors : Anas ALJAAD, Mehmet AYAS

Pages : 239-262

View : 21 | Download : 31

Publication Date : 2018-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı devleti Halep'te Hüsrev Paşa Camisi (H.938), Adli Muhammed Paşa Camisi (H. 957), Behram Paşa Camisi (H.988), İbşir Paşa Camisi (H.1061) ve Osman Paşa camisi gibi önemli beş cami inşa etmiştir. Camilerin yönetimi, Emevi ve Abbasi dönemlerinden farklılık arz etmiştir. Özellikle camiler vali ve zengin Osmanlılar tarafından nasıl yönetileceği, gelir-gider planlaması önceden yapılarak inşa edilmiştir. Dolayısıyla Halep’teki camilerin yönetiminde günümüzde olduğu gibi Diyanet İşleri Başkanlığına benzer bir kurumlaşma benimsenmemiştir. Yani bahsedilen camilerin, yönetimi ve denetimi merkezi bir yapı tarafından yürütülmemektedir. Böylece Osmanlı, devlet olarak imamların atanma, camilere özgü destek fonu ayırma ve ücretleri ödenmesi gibi sorumlulukları üstlenmemiştir. Daha çok kurucu merkezli özerk bir yönetim biçimini tercih etmiştir. Bu tarz yönetim mezkûr dönemde vakıflar aracılığıyla olmaktadır. Bu yönden bu camilerin vakıflar vasıtasıyla nasıl idare edildiği, bahsedilen 5 caminin kurucuları, tarihçeleri, genel ve gelir-gider yönetim biçimi ve bugünkü durumları incelenmeye çalışılmıştır . Bu araştırmada veriler daha çok Arapça kaynaklardan elde edilmiştir. İngilizce ve yerel kaynaklardan elde edilen bilgiler ile de ulaşılan malumat teyit edilmiştir. Neticede Osmanlı ile birlikte bölgede camiler kendi giderlerini karşılayabilecek bir alt yapıya kavuşturulmuştur. İhtiyaç duyulan, gerek tamirat-tadilat işleri gerekse görevli istihdamı, vakıflar aracılığı ile sürdürülebilir hale gelmiştir. 
Keywords : Halep, Hüsrev Paşa Camii, Behramiye Camii, Adiliye Camii, İbşir Paşa Camii, Osman Paşa Camii