Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Ütopyaları /Distopyalarında Vatandaşlık

Authors : Fatih OZTURK, Serdar MALKOÇ

Pages : 2065-2104

Doi:10.29299/kefad.1054856

View : 34 | Download : 12

Publication Date : 2022-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :21. yüzyılda sağlık, finans ve teknoloji alanında yaşanan gelişmeler insanlığı gelecekte nelerin beklediğine dair soruları tekrar gündeme getirmiştir. Koronavirüs salgını, yapay zeka, kripto para gibi konular alışılmış davranış ve düşünce kalıplarını değişmeye zorlamaktadır. Uzmanlar gelecekte vatandaşların rol ve sorumlulukları, toplumsal koşulların ne gibi sonuçlar doğuracağı vatandaşlık eğitiminde ele alınmasını önermiştir. Bu bağlamda ideal toplum kurguları üretmek duyarlı, katılımcı vatandaşlık tutum, bilgi ve davranışları geliştirmede yardımcı olabilir. Bu bağlamda ele alınan ütopya/distopya tarzı kurgular öğrencilerin toplumun sosyal, politik ve kültürel yapısına yönelik imgelemini geliştirecektir. Bu araştırma sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlıkla ilgili gelecek kurgularını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma öğretmen adaylarının ütopik/distopik kurgularında vatandaşlığa, vatandaşların rol ve sorumluluklarına insan hakları, demokrasi, katılım, siyaset, devlet, anayasa kavramlarına nasıl yer verdiğini göstermesi bakımından önemlidir. Vatandaşlık gibi kapsamlı bir kavramı bütüncül olarak ele alabilmek amacıyla bu araştırmada anlatı araştırma deseni tercih edilmiştir. Araştırma verilerini 44 öğrencinin oluşturduğu 10 farklı ütopik/distopik hikaye oluşturmaktadır. Verilerin analizinde problem çözüm anlatı analiz tekniği uygulanmıştır. Araştırma sonuçları, öğretmen adaylarının lider odaklı bir siyasal sistem tasarladıklarını, karar vericileri “iyi” veya “kötü” olarak betimlenen liderler olarak tayin ettiklerini göstermektedir. Öte yandan öğretmen adaylarının ideal katılım biçimi olarak genelde sadece seçimleri işaret ettiği gözlenmiştir. Seçimler anlatıların çoğunda tek demokratik katılım biçimi olarak ele alınırken, sınırlı sayıdaki anlatıda diğer katılım biçimlerine yer verilmektedir. Sonuçlardan hareketle katılıma odaklanan uygulamalı yeni çalışmaların gerçekleştirilmesi ve öğretmen eğitiminde vatandaşlık kuramlarının etkili öğretim yöntem ve teknikleriyle daha güçlü bir şekilde ele alınması önerilmiştir.
Keywords : Vatandaşlık eğitimi, ütopya distopya, sosyal bilgiler öğretmen adayları