TANZİMAT DÖNEMİ İKTİSAT-YÖNETİM İLİŞKİSİNİN İDARİ REFORM SİYASETİNE YANSIMALARI: HUKUK, MALİYE VE MÜLKİYET İLİŞKİLERİ ÇERÇEVESİNDE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Sinan SUNAR

Pages : 175-193

Doi:10.46849/guiibd.1176544

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren hızlanan reform süreci Tanzimat Dönemi’yle birlikte önemli bir boyuta ulaşmıştır. Öncelikle yönetim düşüncesindeki değişimle birlikte Klasik Dönem’de padişahın şahsıyla bütünleşik bir meşruiyet anlayışı temelinde oluşturulan devlet ve onun bahşettiği statülerle meydana gelen toplumsal ilişkiler yerini merkezî bürokrasinin etkinliği ve onların çıkardığı kanun ve nizamnâmeler ölçüsünde oluşan meşruiyet ve toplumsal ilişkilere bırakmıştır. Böylelikle Klasik Dönem’de padişahın üstlendiği rolü bir anlamda merkezî bürokrasi üstlenmiş ve toplumsal refah ve adaleti sağlamaya çalışmıştır. Bürokrasi bu yeni düzeni meydana getirirken iktisadi gelişme, vergilere merkez olarak el koyma ve kaynakları geliştirme, dış dünyayla uyumlu bir idari yapı oluşturma amaçlarıyla hareket etmiş, reformları da bu çerçevede hayata geçirme uğraşı vermiştir. Çalışmanın amacı Tanzimat Dönemi idari reform siyasetinin hukuk ve maliye ile Osmanlı idari yapılanmasının temelini oluşturan toprak rejiminin dönüşümüne etkilerini ortaya koymaktır. Literatür taraması yönteminden yararlanılan çalışma sonucunda süreci etkileyen en önemli konuların yeni bir üretim ve mülkiyet ilişkileri temelinde oluşturulacak iktisadi sistemle uyumlu idari ve mali sistem ve bunların dünya iktisadi sistemiyle olan eşgüdümünün sağlanması olduğu görülmüştür. Bu bağlamda idari reformlar merkeziyetçi bir yapı içerisinde hukuki, mali düzenlemelerle bunların belki de en belirleyici unsuru olan özel mülkiyet ilişkileri temelinde oluşturulmaya çalışılan yeni bir toprak rejimi çerçevesinde gerçekleştirilmiştir.
Keywords : Tanzimat Dönemi, İdari Reform, Hukuk, Maliye, Mülkiyet