Türkiye’nin Karadeniz Politikasının Rus Uzman Topluluğu Ve Devlet Yapıları Tarafından Değerlendirilmesi

Authors : Elena Salıs, Coşkun Topal

Pages : 140-168

Doi:10.46849/guiibd.1475519

View : 42 | Download : 38

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Türkiye\'nin özellikle Karadeniz bölgesindeki dış politikasının Rus uzmanlar ve resmi kurumlar tarafından nasıl algılandığı analiz etmektedir. Araştırma, bu amaca ulaşmak için hem niteliksel hem de niceliksel içerik analizinden yararlanarak Türk dış politikasının gelişimini ve bunun bölgeye etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, Rusya\'nın dış politika stratejisi geliştirme ve uluslararası süreç analizine odaklanan uzman raporları titizlikle incelenmekte; ayrıca Rus düşünce kuruluşları ve akademisyenlerin, Türk dış politikası özelde Karadeniz bölgesindeki yaklaşımına ilişkin bilimsel makaleleri kapsamlı bir şekilde incelenmektedir. Araştırmaya konu olan ve iki ülke ilişkilerinin gergin olduğu 2014 ve 2015 yıllarını kapsayan dönemde Rus uzmanlar, yorumlarında Türkiye\'nin politikasını öngörülemez ve hatta maceracı olarak değerlendirmektedirler. Ancak, Rusya’da dış politika konusunda yorum yapan söz konusu uzmanlar, 2016\'dan itibaren Türkiye ile Rusya arasında, özellikle Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı ve Akkuyu Nükleer Santrali gibi enerji projelerinin yanı sıra Türkiye\'nin S-400 savunma sistemi dâhil olmak üzere askeri ve teknik alanda daha olumlu bir işbirliğine doğru gidildiğine dikkat çekmektedirler. Diğer yandan Rus bilim adamları, Kanal İstanbul projesinin Montrö Sözleşmesi üzerindeki olası etkisi üzerinde durmakta ve projenin, Rusya\'nın Karadeniz Boğazlarındaki jeopolitik statüsünü olumsuz yönde etkileyebileceği değerlendirmesini yapmaktadırlar. Çalışmada, Rus bilim adamlarının değerlendirmelerindeki tutarsızlıklar da ortaya konmaktadır. Nitekim 2000-2012 arası dönemde söz konusu uzmanlar, Türkiye\'nin Karadeniz politikasına ilişkin makalelerinde olumlu bir yaklaşım içindeyken, 2014 ve 2015 uçak krizi döneminde çalışmalarında olumsuz bir yaklaşım içine girmişlerdir. Çalışmada ele alınan dönem açısından Rus uzman topluluğu ve devlet yapılarına ait yayınlarda, Türkiye\'nin Karadeniz politikasında stratejik anlayış eksikliğine ve bu durumun Rusya için önemli jeopolitik sonuçlara yol açabileceği sonucuna varılmaktadır. Enerji ve askeri-teknik alanlarda durumsal işbirliğine vurgu yapılırken, Türkiye\'nin dış politika ideolojisine yönelik kapsamlı bir yaklaşımın bulunmadığına dikkat çekilmektedir. Yine bu hususların göz ardı edilmesinin Rusya için zararlı jeopolitik sonuçlara, özellikle de Orta Asya ve Güney Kafkasya bölgeleri üzerindeki nüfuzunu kaybetmesine yol açabileceği sonucuna varılmaktadır. Özetle çalışmada, Türkiye\'nin Karadeniz politikası ve Türkiye-Rusya ilişkilerine yönelik olası jeopolitik etkilerinin, Rus uzman topluluğu ve devlet yapıları perspektifinden eleştirel bir değerlendirmesi ortaya konmaktadır.
Keywords : Türkiye, Rusya, dış politika, Karadeniz Bölgesi, Kanal İstanbul