Atatürk Döneminde Sadabat Paktı Çerçevesinde Türkiye`nin Ortadoğu Ülkeleri İle İlişkileri

Authors : Kahraman GÜRBÜZ

Pages : 330-349

Doi:10.31592/aeusbed.1224394

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2023-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Birinci Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan antlaşmalar yenik devletlere yönelik ağır yaptırımlar içermesi nedeniyle kalıcı bir barış ortamının tesis edilmesine imkân vermemiştir. Türkiye, Lozan sonrası dönemde Atatürk önderliğinde sosyal ekonomik, askeri ve kültürel alanlarda gelişme gayreti içerisinde olmuş, dış politikada ise Lozan’da çözülemeyen sorunları çözüme kavuşturmaya çalışmıştır. Ayrıca tesis edilen dünya düzenini değiştirme arzusuyla hareket eden ülkelerin yayılmacı politikaları karşısında bağımsızlığını ve sınırlarını güvence altına almak istemiştir. Bu doğrultuda bölgesel işbirlikleri kurulmuş, uluslararası örgütlere üye olunmuş, milli menfaatlerin ancak barışçı ve gerçekçi politikalarla elde edilebileceği düşüncesiyle hareket edilmiştir. Ülke içerisindeki ayrılıkçı isyancıların komşu ülkeler tarafından desteklenmesinin önüne geçebilmek amacıyla bölge ülkeleri ile lüzum görülen antlaşmalar imzalanmış ve paktların kurulmasıyla ülke güvenliği tesis edilmiştir. Ortadoğu’da barış ve istikrarın sağlanması için sınır komşuları olan Irak ve İran ile bağımsızlık mücadelesi verdiği dönemde destek gördüğü Afganistan’la birlikte Sadabat Paktı’nı oluşturmuşlardır. Türkiye bu devletlere askeri, ekonomik ve sosyal alanlarda modernleşme konusunda örnek olmuş, benzer gelişmeleri bu devletlerin de sağlamasına yardımcı olmuştur. Bu çalışmada Türkiye’nin Sadabat Paktı’na üye olan ülkelerle Atatürk döneminde kurmuş olduğu ilişkiler arşiv belgeleri ve dönemin ulusal gazetelerinden de istifade edilerek ele alınmış, uluslararası ilişkilerde ülkelerin dış politika uygulamaları değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Sadabat Paktı, Türk Dış Politikası, İran, Irak, Afganistan