Seçilmiş Türk Devletleri Teşkilatı Ülkelerinde Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz

Authors : Selin Dinçer, Fatih Akın, Baybarshan Ali Kazancı

Pages : 371-385

Doi:10.31592/aeusbed.1442228

View : 53 | Download : 48

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir ülke ekonomisinde dış ticaretin kaynak dağılımında etkinliğin sağlanması, iş bölümü, uzmanlaşma, doğrudan yabancı yatırımları çekmek, döviz girdisi sağlamak, iç ve dış pazarda rekabeti sağlamak gibi önemli kazanımları bulunmaktadır. Ayrıca ithalat ve ihracat rakamları önemli ölçüde ülkelerin ekonomi politikalarına yön verebilir hale gelmiştir. Bu noktada dış ticaretin büyüme ve kalkınmanın sağlanabilmesi için kritik öneme sahip olduğunun farkında olan ülkeler uluslararası ticarete daha fazla önem vermektedir. Bağımsızlık sonrası merkezi planlamadan serbest piyasa ekonomisine geçiş yapan Türk Cumhuriyetleri sonraki yıllarda bölgeselleşme hareketleri kapsamında ihracata dayalı büyüme modelini benimsemişlerdir. Buradan hareketle çalışmada, Türk Devletleri Teşkilatı üyesi Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve teşkilata gözlemci ülke statüsünde dahil olan Macaristan olmak üzere beş ülkede dış ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin panel Otoregresif Dağıtılmış Gecikme (ARDL) yöntemi kullanılarak analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Türk Devletleri Teşkilatı üyesi olan Özbekistan’ın analize dahil edilmemesinde ise verilere ulaşmada yaşanan sorun etkili olmuştur. 1992-2022 döneminin ele alındığı çalışmada, ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme değişkenleri kullanılmıştır. Panel ARDL analizi bulgularına göre, Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde yer alan beş ülkede uzun vadede ihracat ve ithalat ekonomik büyümeyi artırırken, kısa vadede yalnızca ithalat ekonomik büyümeyi artırmaktadır. Ele alınan ülkelerde ekonomik büyümenin gerçekleşebilmesi için dış ticaretin önemli etkisinin olduğu görülmektedir.
Keywords : İhracat, İthalat, Dış ticaret, Ekonomik büyüme, Türk Devletleri Teşkilatı