Türk-Irak İlişkileri Kapsamında İlk Bağdat Büyükelçisi Tahir Lütfi Tokay’ın Faaliyetleri (1929-1939)

Authors : Bengül Bolat, Aysel Çakan

Pages : 781-800

Doi:10.31592/aeusbed.1542845

View : 35 | Download : 31

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tahir Lütfi Tokay, Türkiye’nin ilk Bağdat Elçisidir. Türk-Irak diplomatik, siyasi ve ekonomik ilişkilerinde önemli rol oynamış bir isimdir. Görev yaptığı on yıllık süreçte, Türkiye için hazırlamış olduğu kendi gözlemlerinden oluşan raporlar oldukça önemlidir. Türk-Irak ilişkilerinin gelişmesinde oynadığı rol Türk ve Irak basınında geniş yer tutmuştur. Irak Kralları ile yürütmüş olduğu yakın ilişki onları yakından gözlemleme imkânı sağlamıştır. 1929-1939 yılları arasında Bağdat’ta yürütmüş olduğu faaliyetler, Türk-Irak ilişkilerinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Tahir Lütfi Tokay’ın girişimleri ile Irak Kralı Faysal’ın Türkiye’ye yaptığı ziyaret sonucunda iki ülke arasındaki münasebet artarak bu ziyaret sonrasında birçok anlaşma imzalanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti tarafından kendisine verilen yetkiyle, Türkiye-Irak ikili ilişkileri için önemli adımlar olan anlaşmalarda etkin bir rol üstlenmiştir. Türkiye’ye göderdiği raporlarla Sadabat Paktı’na giden süreçte İran-Irak arasındaki ilişkileri konu alan belgeler oldukça önemlidir. Türkiye adına çalıştığı yılların ardından 1939 yılında emekliye ayrılarak ülkesine dönen Tahir Lütfi Tokay, 1942 yılında Ankara’da hayatını kaybetmiştir. Tarama modeli ile doküman analizi kullanılarak yürütülerek hazırlanan bu çalışmada arşiv belgelerinden, süreli yayınlardan ve telif-tetkik eserlerden faydalanılmıştır.
Keywords : Türkiye, Irak, Tahir Lütfi, Elçi, İlişkiler