Filistin Halk Hikâyeleri Üzerine Bir İnceleme

Authors : Seher Doğancı

Pages : 256-275

Doi:10.31592/aeusbed.1595712

View : 29 | Download : 30

Publication Date : 2025-02-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap Halk Edebiyatı ürünleri sözlü ve fiili yaratımlar olmak üzere ikiye ayrılır. Sözlü yaratımlar içerisinde atasözleri, deyimler, şarkılar, hikâyeler, bilmeceler ve şakalar yer alırken; fiili yaratımlar arasında halk dansları, çocuk oyunları, âdet ve gelenekler ile kılık-kıyafetler yer alır. Filistin halk hikâyeleri, Filistinlilerin sosyal, tarihi, fikri, dini, edebi ve kültürel unsurlarıyla ilgili bilgiler içeren ve asrın ruhu hakkında malumatlara işaret eden folklor ürünleridir. Hikâyeyi ezbere bilen bir anlatıcının şefevi olarak ve irticalen peş peşe hikâyeler nakletmesi prensibine dayanır. Râvi’nin etrafına toplanan dinleyiciler, uzun kış gecelerinde olağanüstülükler içeren hikâyeleri uyumaya gitmeden önce dinler. Kendine has bir üslûp ile oluşur ve anlatıcının olay ve durumlar karşısında sesini değiştirmesiyle ve beden dilini temsil ve taklitler yaparak kullanmasıyla dinleyici üzerinde duygusal hâkimiyet kurmasına olanak sağlar. Genellikle girizgâh olarak nitelendirilen ve ed-dehlîz olarak isimlendirilen kısa hikâye ile anlatıma başlanır ve bu kısımda amaç dinleyiciyi güldürmektir. Her hikâye, hikâyede yer alan en önemli ve bariz şahıslar ya da olaylar üzerinden isimlendirilir ve kalıp ifadelerle anlatıma başlanır. Genellikle unutulan bir kişinin ya da olayın anlatıcı kişi tarafıdan hatırlanması sebebiyle anlatıma ara verilir ve geçmişe dönerek unutulan bilgiler zikredilir. Başlangıcı ve sonu olan belirli bir zamanı ve mekânı içeren kurgusal öyküler olan hikâyelerde olaylar arasında sebep- sonuç ilişkisi çerçevesinde bağlantı vardır. Bu çalışma, Filistin halk ebiyatında önemli bir yere sahip olan hikâyelerin neler olduğunu, bunların özelliklerini, çeşitlerini, dilini, üslûbunu ve kişilerini sınıflandırıp tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede çalışma için gerekli bilgiler Mine’t-Turâsı’ş-Şa‘bî, el-Hikâyâtu’ş-Şa‘biyyeti’l-‘Arabiyye ve Hikâyatu’ş-Şa‘Biyyeti min Filistîn ve’l-’Urdun adlı Arapça kaynaklardan temin edilmektedir. Çalışmada elde edilen veriler, isimleri geçen eserler başta olmak üzere pekçok eserin nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılarak okunması ve tahlil edilmesiyle elde edilmektedir. Çalışmanın sonunda Filistin halk hikâyelerinin karaktaristik özellikleri tespit edilmiş ve bu yönler Arapçadan Türkçeye çevrilen hikâyeler üzerinden örneklendirilmiştir.
Keywords : Filistin Halk Hikâyeleri, Sosyal Konulu Hikâyeler, Hurafe Hikâyeler, Hayvan Hikâyeleri, Eğlenceli Hikâyeler